ارزیابی ریسک های زیست محیطی تالاب های پلدختر بر اساس مدل EFMEA

Abstract

ارزیابی اثرات زیست محیطی ابزار مدیریتی مهمی است که مخاطرات زیست محیطی طبیعی و انسانی و اثرات گسترده آن ها را شناسایی نموده و محاسبات کنترلی مناسبی را تعیین می نماید. شناخت درست و دقیق از عوامل تهدید کننده تالاب ها بر اساس اهمیت و میزان تاثیرگذاری آن ها می تواند زمینه را برای جلوگیری و مقابله اصولی تر با این عوامل و نیز تهیه و اجرایی دقیق طرح های حفاظت از تالاب ها و مدیریت محیط زیستی آن ها را فراهم آورد. روش ارزیابی آسیب پذیری تالاب های پلدختر در این پژوهش بر اساس روش تجزیه و تحلیل حالات شکست EFMEA است. برای این منظور ابتدا مهم ترین ریسک و تهدیدات زیست محیطی در منطقه شکار و صید ممنوع تالاب های پلدختر در سه دسته تهدیدات اکولوژیکی، هیدرولوژیکی و اجتماعی به تعداد 17 تهدید شناسایی، سپس بر اساس سه متغییر:« احتمال وقوع، شدت وقوع و گستردگی اثر» مقادیر عددی هر تهدید تعیین و بر اساس دامنه تغییرات، رده ها در پنج دسته رتبه بندی شدند. نتایج نشان داد که از نظر اکولوژیکی: آتش سوزی نیزارها و زهکشی تالاب های گوری بلمک و پیکه، از لحاظ هیدرولوژیکی تهدید افزایش بار رسوب معلق، خشکسالی های دوره ای و حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق در آبخوان تالاب ها و اجتماعی: سطح پایین نگرش و دانش زیست محیطی تالاب ها توسط جامعه محلی، عدم وجود کارشناس و محیط بان تالابی در اداره محیط زیست شهرستان و استان مهم ترین تهدیدات در اکوسیستم تالاب های 11 گانه شهرستان پلدختر می باشند. در مجموع 88/2 درصد از ریسک در رده بدون ریسک ، ریسک کم و متوسط و تنها 18/8 درصد ریسک ها در حد ریسک زیاد و بی نهایت قرار دارند که نیازمند اقدامات فوری از سوی متولیان حفاظت و نگه داری از تالاب ها برای کاهش خطرات این ریسک ها می باشند.