بررسی و مقایسه آثار رشد شهری بر سیمای سرزمین مناطق 4و9 شهر کرج جهت بازنگری در روند برنامه ریزی سکونتگاه ها

Abstract

امروزه تغییر در کاربری و پوشش اراضی در اثر عامل بسیار اثرگذار افزایش جمعیت ایجاد می‌شود. تغییر سیمای سرزمین از طریق تغییر پوشش و کاربری اراضی صورت می پذیرد. این مطالعه به منظور بررسی، مقایسه و تحلیل آثار رشد شهر بر سیمای سرزمین دو منطقه از شهر کرج با ماهیت ساختاری متفاوت و بررسی روند تغییرات سیمای سرزمین در اثر رشد شهری انجام شده است. به منظور تهیه نقشه‌های پوشش سرزمین و آشکارسازی تغییرات، از تصاویر ماهواره ای و سنجه‌های سیمای سرزمین استفاده شد. پوشش­ های زمین در سه کلاس عمدة پوشش گیاهی (فضای سبز) در کلاس یک، فضای باز در کلاس دو و ساخت و ساز در کلاس 3 طبقه بندی شدند. تجزیه و تحلیل سنجه‌های سیمای سرزمین در منطقه 4 حاکی از آن است که مساحت طبقه ساخت و ساز شهری در بازه زمانی 15 ساله 48 درصد رشد داشته و اثرات این رشد مبنای کاهش میزان مساحت طبقه های فضای سبز و باز به ترتیب به میزان 19 و 39 درصد گردیده است. این نتایج در منطقه 9 نیز با توجه به کاهش یک درصدی از مساحت طبقه پوشش فضاهای سبز از کل سیمای سرزمین منطقه به همراه کاهش تعداد این لکه ها مبین حذف شدن لکه های فضای سبز می باشد. بنابراین با این روند تخریب وکاهش وسعت و پیوستگی شبکه موزاییک لکه های فضای سبز و باز شهری، ارائه خدمات اکولوژیکی و بهبود کیفیت محیط زیست این مناطق در معرض تهدید قرار دارند. لذا الگو برداری از مدل ­هایی که اصول اکولوژی سیمای سرزمین را در برنامه ­ریزی و مدیریت شهری بیان می کند در اقدامات توسعه ای، اصلاحی و احیاء ساختار اکولوژیکی سرزمین بسیار ضروری می باشد.