اثر تراکم خاک و آماده سازی (پرایمینگ) بذر بر شاخص‌های رشد و مقدار پرولین گیاهچه لوبیا قرمز

Abstract

<strong>تراکم زیاد خاک بر میزان و سرعت ظهور گیاهچه به ویژه در گیاهان اپی­جیل و همچنین درصد گیاهچه مستقر شده در شرایط مزرعه اثرات نامطلوب دارد. لذا برای بررسی راههای مقابله با این پدیده در گیاه لوبیا این آزمایش در طی سال‌های 1396 و 1397 در آزمایشگاه بذر و گلخانه گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان بر روی لوبیا قرمز رقم گلی، طراحی و اجرا شد. متغیرهای مورد بررسی عبارت بودند از آماده سازی بذر در هفت سطح (شاهد (آماده سازی نشده)، آماده سازی آبی (هیدروپرایمینگ)، آماده سازی با محلول­های جیبرلیک اسید<strong>[1]</strong>(GA50 ppm، GA100 ppm)، سالسیلیک اسید<strong>[2]</strong>(SA50 ppm، SA100 ppm)، و ترکیبی ازGA50 ppm + SA50 ppm)) و تراکم خاک در پنج سطح (شاهد یا خاک دست نخورده)، 5%، 10%، %15و 20% افزایش تراکم در مقایسه با شاهد) . نتایج نشان داد که تراکم خاک در حدبهینه (10-5%) تأثیر مثبت و بیش از آن تاثیر منفی بر رشد گیاهچه داشت. تیمار آماده سازی هورمونی بذر بر رشد اولیه گیاهچه تأثیر معنی‌داری داشت. آماده سازی باعث شد که طول ریشه و تعداد انشعابات آن بهبود یابد. تراکم شدید خاک، طول ریشه را کاهش داد. بیشترین طول ریشه (58/40 سانتی‌متر) در تیمار GA50 ppm + SA50 ppm)) و عدمتراکم (خاک دست نخورده) بود و بیشترین تعداد انشعابات ریشه 8 عدد در تیمار A50 ppm + SA50 ppm و تراکم 20 % خاک بود. تیمار آماده سازی بذر بر پرولین اثر معنی‌داری داشت. کمترین میزان پرولین (µg.g^-1 FW 1/85) در تیمار شاهد (بدون آماده سازی) در تراکم خاک 10%، و بیشترین میزان آن(µg.g^-1 FW 6/199) در تیمار GA50 ppm + SA50 ppm و عدم تراکم (خاک دست نخورده) مشاهده شد. اعمال تراکم خاک به میزان 5% باعث بهبود شرایط گیاهچه شد ولی افزایش تراکم خاک به میزان 15% و بیشتر باعث کاهش رشد ریشه (13/9 سانتی‌متر) و اندام هوایی شد. این موضوع ممکن است بواسطه کاهش تهویه خاک و در نتیجه پایین آمدن توان گیاهچه در جذب آب و عناصر غذایی باشد.</strong> <br clear="all" />

^2.Gibbrellic acid

^3.Salicylic acid