سمیت تنفسی اسانس پوست پرتقال (.Citrus sinensis (L روی حشرات کامل شپشه برنج Sitophilus oryzae و شپشه آردTribolium castaneum

Abstract

با توجه به خسارت بالای آفات انباری و اثرسوء سموم شیمیایی، تحقیق در رابطه با استفاده از گیاهان و ترکیبات آن­ها برای کنترل این آفات امری ضروری به نظر می ­رسد. در این تحقیق سمیت تنفسی و دوام اسانس پوست پرتقال (. <em>Citrus sinensis </em>(Lروی حشرات کامل شپشه برنج (.<em>Sitophilus oryzae </em>(L و شپشه آرد <em>Tribolium castaneum</em> مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. اسانس از پوست خشک شده میوه مرکبات و با روش تقطیر با آب گرفته شد. آزمایش­ های زیست­ سنجی در ظروفی به حجم 40 میلی لیتر، در دمای ˚C2±25، رطوبت نسبی 5±65 درصد و تاریکی مطلق انجام شد. از کاغذ صافی واتمن شماره 1 به­ عنوان منبع متصاعد کننده اسانس استفاده شد. نتایج نشان داد با افزایش زمان و غلظت اسانس، میزان مرگ ­و میر در هر دو گونه افزایش می­ یابد. بر اساس داده ها، مقدار LC₅₀اسانس پس از گذشت 48 ساعت از تیمار روی شپشه برنج و شپشه آرد به ترتیب 25/264 و 45/71 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه شد. دوام اسانس روی شپشه آرد (25روز) به ­طور معنی داری بالاتر از شپشه برنج (21 روز) بود. میزان LT₅₀ و LT₉₀ برای شپشه برنج به ­ترتیب 56/12 و 68/8 و شپشه آرد 37/15 و 51/11 روز به دست آمد. نتایج نشان داد اسانس پوست پرتقال سمیت تنفسی و دوام قابل قبولی روی دو آفت انباری ذکر شده دارد و می­ تواند به ­عنوان جایگزین ترکیبات شیمیایی برای کنترل این آفات مورد بررسی بیشتر قرار گیرد.