تحولات مذهبی در استان ایلام از ورود اسلام تا پایان دوره‌ی والیان

Abstract

چکیده شرایط جغرافیایی، سیاسی و نزدیکی استان ایلام به عراق- مرکز خلافت اسلامی در دوران بنی عباس- در روند تحولات مذهبی این منطقه مؤثر بوده است. وجود کوه‌ها، مراتع، پناهگاه‌های طبیعی، آب کافی و منابع طبیعی ایلام از عوامل جغرافیایی مؤثر در تجمع مخالفان خلفای بنی امیه و بنی عباس بوده است. این تحقیق در پی آن است که: آیا با ورود اسلام به ایران، مردم ساکن ایالات ماسبذان و مهرجانقذق (شامل استان ایلام امروزی) مسلمان شدند؟با بررسی منابع و مآخذ می‌توان در مورد سیر تحولات دینی و مذهبی ایلام از گذشته تا عصر حاضر، اطلاعات پراکنده‌ای به دست آورد؛ امّا در منابع به صورت منسجم به بررسی این موضوع نپرداخته‌اند. هدف این مقاله، تبیین سیر تکاملی مذهب مردم استان ایلام در دوره‌های گذشته و نحوه‌ی گرایش مردم این سرزمین به تشیّع می‌باشد. مطالعه و بررسی نشان می‌دهد که گرایش مردم این منطقه به اسلام تا قرون چهارم و پنجم به آرامی صورت گرفته است. البتّه، پیروان ادیان دیگری هم وجود داشته‌اند؛ امّا در اقلیت بوده‌اند. وجود امام‌زاده‌ها در استان ایلام نشان از گرایش مردم این مناطق به تشیّع در دوره‌ی اسلامی دارد. از دوره‌ی اتابکان لرستان گرایش‌های شیعی در بین مردم و حاکمان این منطقه در منابع مشاهده می‌شود؛ امّا از دوره‌ی صفویه به بعد مردم به مذهب تشیّع روی آورده‌اند.