نقش هویت در گرایش به علوم انسانی بومی در بین اساتید علوم انسانی (مورد مطالعه: اساتید علوم انسانی دانشگاه ایلام)

Abstract

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، انقلابی در علوم انسانی و جایگاه متولیان این علوم نیز رخ داد و بر تصفیۀ اساتید دانشگاه تأکید شد. در دروس دانشگاهی رشته‌های علوم انسانی نیز تغییر و تحولاتی در راستای اسلامی‌سازی و بومی‌سازی رخ داد که به نظر می­رسد انقلاب در علوم انسانی مبتنی بر هویت ملی، سیاسی و دینی مدیران سیاسی بوده است. سؤال این پژوهش آن بود که نقش این هویت‌ها در بین متولیان علوم انسانی چگونه است؟ برای پاسخ به این سؤال بر روش کمی- پیمایشی متمرکز شد. جامعۀ آماری مورد مطالعه نیز اساتید حق­التدریس و هیئت علمی دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعیِ دانشگاه ایلام به تعداد 76 نفر بودند که با استفاده از فرمول کوکران، 64 نفر از آنان به روش نمونه‌گیری غیراحتمالی اتفاقی انتخاب شد و پرسشنامۀ استاندارد در بین آنها توزیع گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها هم با توجه به توزیع غیرنرمال بودن داده‌ها، از طریق نرم‌افزار spss و smart PLS انجام شد. یافته‌ها بیانگر آن بود که هویت ملی و هویت دینی به واسطۀ اخلاق پژوهشی و اخلاق حرفه‌ای بر گرایش به بومی کردن مؤثر هستند؛ ولی هویت سیاسی نه به واسطۀ اخلاق پژوهشی؛ بلکه به واسطۀ اخلاق حرفه‌ای بر گرایش به بومی کردن علوم انسانی تأثیر دارد. هویت‌ها پایبندی به اخلاق پژوهشی را کاهش می‌دهند و اساتیدی که گرایش به هویت دینی و ملی بیشتری دارند، با وجود اعتقاد به کارآمدی و حقیقت‌یابیِ پژوهش‌های علمی، بر اخلاق حاکم بر این پژوهش‌ها پایبند نیستند.