ارزیابی توان محیطی برای توسعۀ طبیعت‌گردی در شهرستان ایلام با استفاده از مدل AHP

Abstract

گردشگری، صنعتی است که امروزه مورد توجه بسیاری از دولت‌ها قرار گرفته است و یکی از پردرآمدترین بخش‌های اقتصاد جهانی می‌باشد. این صنعت را بسته به هدف گردشگر، به انواع مختلفی طبقه‌بندی کرده‌اند که طبیعت‌گردی یکی از آنهاست. با توجه به اینکه طبیعت‌گردی در حال حاضر، بخش کوچکی از کل صنعت گردشگری را به خود اختصاص داده است؛ اما از نرخ رشد بسیار بالایی برخوردار می‌باشد. در این مقاله با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل AHP، به شناسایی مناطق مستعد طبیعت‌گردی در شهرستان ایلام پرداخته شده است؛ به همین منظور، لایه‌های اطلاعاتی‌ای شامل نقشه‌های سطوح ارتفاعی، پهنه‌بندی شیب، پوشش گیاهی، چشمه‌های معدنی، راه‌های ارتباطی، منابع آبی و اماکن رفاهی و اقامتی، تهیه شد و در محیط GIS تصحیح خطا گردید. اعمال وزن‌های مناسب نیز در محیط نرم‌افزار Expert choice انجام شد؛ سپس با تلفیق و همپوشانی لایه‌های اطلاعاتی در محیط GIS، پهنه‌های مناسب، شناسایی و اولویت‌های برتر جهت توسعۀ طبیعت‌گردی در شهرستان معرفی گردید. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد مناطقی که جاذبۀ بالایی دارند بیشتر در شمال و مرکز تا جنوب شرقی شهرستان واقع هستند و از پوشش گیاهی و جنگلی، منابع آبی و شرایط مناسب اقلیمی برخوردار می‌باشند. مناطق با جاذبۀ پایین هم بیشتر در جنوب و غرب شهرستان قرار دارند و از نظر داشتن جاذبه‌های طبیعی، ضعیف ارزیابی‌شده‌اند. در پایان نیز تدوین یک برنامۀ مدیریتی مناسب جهت حفاظت از جاذبه‌های طبیعی شهرستان و تبلیغات مناسب جهت هدایت گردشگران به سوی مسیرهای گردشگری پیشنهاد شده است تا صنعت گردشگری در منطقه توسعه یابد.