بررسی معیار‌های رده‌شناختی گویش کردی ایلام

Abstract

چکیده این مقاله به منظور بررسی ملاک‌های رده‌شناختیِ واجی، صرفی، نحوی و معنایی گویش کردی ایلام، بر پایۀ داده‌های گردآوری‌شده از این گویش نوشته شده است. داده‌های مقالۀ حاضر، حاصل یک پژوهش میدانی است که در شهر ایلام و روستاهای اطراف انجام گرفته است؛ بدین منظور، بر اساس پرسش‌نامه‌ای که از قبل طراحی شده بود، با 20 گویشور که اکثراً مردان میانسال به بالا بودند، مصاحبه شد. تحلیل این داده‌ها نشان داد که وجود همخوان‌های [ř]، [ł]، [ŋ]، [w] و [ч] و نیز واکه‌های [ε]، [ü]، [ə]، و [ĕ] از مشخصه‌های مهم واج‌شناختی این گویش می‌باشد؛ همچنین، ساختمان هجا در این گویش با زبان فارسی نو متفاوت است و شش الگوی هجایی دارد که سه هجای آن دارای خوشۀ همخوانی آغازی است؛ طوری که عضو دوم خوشه، همواره یکی از نیم‌واکه‌های [w]، [y] یا [ч] است. از دیگر یافته‌های این پژوهش، توالی مضاف و مضاف‌الیه و موصوف و صفت و استفاده از پیش‌اضافه و پیرااضافه می‌باشد؛ همچنین، داده‌ها نشان داد که در این گویش، مطابقت عدد و معدود و تمایز جنس دستوری وجود ندارد. نمایۀ اعداد از یک تا ده بین گویش کردی ایلام و دیگر گویش‌های ایرانی تفاوت چندانی ندارد.