معیارهایی برای تعیین و ارزیابی اصطلاح‌های موضوعی مقاله‌های علمی از منظر کاربردگرایی(1401/08/21)

Abstract

هدف پژوهش، شناسایی معیارهایی برای تعیین و ارزیابی اصطلاح‌های موضوعی مقاله‌های علمی از منظر کاربردگرایی است. این طور به نظر می‌رسد که از منظر کاربردگرایی، درستی اصطلاح‌های موضوعی مقاله‌های علمی در گرو برخورداری آن‌ها از کارکردهای بازنمایی و سودمندی به طور همزمان است. یکی از معیارهایی که می‌توان به وسیله آن کارکردهای اصطلاح‌های موضوعی اختصاص‌یافته به مقاله‌های علمی را ارزیابی کرد، زبان کاربران است. به منظور ارزیابی کارکردهای اصطلاح‌های موضوعی مقاله‌های علمی با استفاده از زبان کاربران، لازم است تا نقاط مشترک زبان کاربران و مقاله‌های مربوط به نیاز اطلاعاتی آن‌ها را شناسایی کنیم. این پژوهش، با روش تحلیل تجزیه‌ای انجام شده است. نقاط مشترک زبان کاربران و مقاله‌های مربوط به نیاز اطلاعاتی آن‌ها بر اساس نقش‌هایی که کاربر حین جستجو و استفاده از اطلاعات ایفا می‌کند (جستجوگر، استنادکننده، و برچسب‌گذار) شناسایی شدند. این نقاط مشترک عبارتند از: الف) همۀ عبارت‌های جستجویی که مقاله‌ای معین می‌تواند برای آن‌‌ها پاسخی فراهم ‌کند؛ ب) اصطلاح‌های مشترک میان مقاله‌های استنادکننده و استنادشده که در منابع معناشناختی مقاله‌های استنادکننده حضور دارند؛ پ) اصطلاح‌های موجود در بافت‌های استناد موجود در مقاله‌های استنادکننده و متعلق به مقاله‌های استنادشده که در منابع معناشناختی مقاله‌های استنادشده حضور دارند؛ و ت) برچسب‌هایی که کاربران در وبگاه‌های نشانه‌گذاری اجتماعی به مقاله علمی اختصاص می‌دهند. این پژوهش به این نتیجه دست یافت که اگرچه هر یک از ردپاهای زبان‌شناختی کاربر (در مقام جستجوگر، استنادکننده، و برچسب‌گذار) در مسیر دستیابی به مقاله‌های مربوط به نیاز اطلاعاتی این قابلیت را دارند که به منزله نقاط دسترسی موضوعی برای آن مقاله‌ها در نظر گرفته شوند اما از منظر استفاده از اطلاعات در مقام تولید اطلاعات با چالش‌هایی رو به رو هستند.