فناوری اطلاعات، دوراهی‌های اخلاقی، و تصمیم‌گیری (1400/11/11)

Abstract

افناوری اطلاعات به سبب درهم‌تنیدگی روزافزون آن با زندگی اجتماعی اهمتی اخلاقی فزاینده‌ای بافته است. ازاین‌رو شرکت‌های مربوطه‌ای چون ای‌سی‌ام و آی‌تریپل‌ئی مجموعه اصول و کدهای اخلاقی‌ای برای حرفه فناوری اطلاعات تدوین و هرازگاهی آن را به‌روز کنند. این اصول و کدها گرچه به عنوان مجموعه توصیه‌هایی برای راهنمایی اخلاقی مفیدند، در برخی از موقعیت‌های پیچیده، کارایی‌شان را برای حرفه‌مندان این حرفه از دست می‌دهند. چراکه اصول و کدها ممکن است در موقعیت‌هایی باهم در تعارض بیفتند. در این مقاله تلاش خواهیم کرد الگویی هنجاری برای کمک به تصمیم‌گیری در چنین موقعیت‌هایی ارائه کنیم. برای رسیدن به این الگو از آموزه‌ها و رویکردهای متعددی چون دیدگاه دیوید راس، آموزه اثر دوگانه، و نیز رویکرد جودیث تامسون در اخلاق هنجاری و کاربردی کمک خواهیم گرفت. این الگو دارای سه شرط عمومی و یک شرط اختصاصی خواهد بود که برای پاسخ به دوراهی‌هایی با مضمون رواداشتن شر و توسل به شر در حرفه فناوری اطلاعات می‌توانند یاری‌گر عامل اخلاقی باشند. ما بر اساس این الگو علاوه بر اینکه برخی دوراهی‌های‌ مهم حوزه اخلاقاً کاربردی را تبیین خواهیم کرد و به آن‌ها پاسخ خواهیم داد، آن را در دست‌کم شش موقعیت اخلاقاً مهم در حوزه فناوری اطلاعات، ازجمله در حوزه‌های خودروهای خودران، حریم خصوصی و امنیت، جنگ‌های سایبری، باج‌افزارها، و اینترنت اشیا، به کار خواهیم بست. در هر کدام نشان خواهیم داد که شرایط چهارگانه چگونه می‌توانند به عامل اخلاق در تصمیم‌گیری‌های اخلاقی کمک کنند. بااین‌‌حال ادعا نخواهیم کرد که این الگو همچون یک منطق تصمیم‌پذیر عمل می‌کند چراکه فرایند رسیدن به تصمیم اخلاقی الگوریتم‌وار نیست و عوامل شناختی و غیرشناختی زیادی در این میان نقش بازی می‌کنند.