تحلیل و ارزیابی پایداری اجتماعی با رویکرد توسعه پایدار شهری ( مورد مطالعه: شهرستان‌های استان خراسان شمالی)

Abstract

پایداری اجتماعی، می­تواند به­عنوان یکی از مهمترین و کلیدی‏ترین ابزار در برنامه­ریزی­ها و سیاست­گذاری­های شهری محسوب ­شود. در این رابطه بین ابعاد توسعه پایدار، بعد اجتماعی یکی از ابعاد اصلی شناخته می­شود. توجه به رعایت اصول پایداری و پیگیری اهداف آن‌ در برنامه­های توسعه باعث افزایش کیفیت زندگی مردم می­شود. هدف اصلی از پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی شاخص­های پایداری اجتماعی در شهرستان­های استان خراسان شمالی است. برای مشخص شدن سطح­ پایداری اجتماعی، از الگوی تصمیم­گیری چندمعیاره ترکیبی واسپاس استفاده شد. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف، کاربردی می‌باشد. شاخص­های مورد مطالعه از طریق مطالعات کتابخانه­ای و استفاده از سالنامه آماری استان استخراج شد. بر پایه یافته­های پژوهش، شاخص­های پایداری اجتماعی در قالب مدل واسپاس نشان می­دهد که شهرستان بجنورد با امتیاز 856/0، بالاترین و مطلوب­ترین شرایط را از نظر پایداری اجتماعی دارا می­باشد و شهرستان اسفراین با امتیاز 009/0، نامطلوب­ترین شرایط را از نظر شاخص­های پایداری اجتماعی به­خود اختصاص داده است. هم­چنین نتایج نشان می­دهد که همبستگی معنی­داری بین ضریب (Q) توسعه پایدار اجتماعی و شمار جمعیتی شهرستان­های استان وجود دارد. در واقع، توزیع و نحوه تخصیص منابع و منافع که مهمترین عامل به­شمار می­رود و رابطه جمعیت و توسعه را تعریف می‌کند، در شهرستان­های استان متعادل نبوده است. لذا پژوهش حاضر، نگاه ویژه مسؤولان و مدیران شهری را در سطوح مختلف تصمیم­گیری و در نظر گرفتن شرایط وضع موجود، جهت توسعه زیرساخت­ها و توجه به توزیع عادلانه امکانات و خدمات در بخش­های مختلف، ‌به­گونه­ای که تمامی شهروندان در شهرها و روستاهای مختلف استان به این خدمات و زیرساخت­های پایداری اجتماعی دسترسی داشته باشند، می­طلبد.