روش‌های تربیتی فرهنگ‌سازی اقامۀ نماز در سیرۀ رضوی

Abstract

دوران امامت و رهبری امام رضا (علیه‌السلام) با تهدیدهای فرهنگیِ اندیشه ناب‌محمدی و اعتقادات مسلمانان همزمان بود، به‌‌طوری‌که ترجمه کتاب‌های یونانی و هندی برای ترویج افکار الحادی و ضدّاسلامی، همچنین تبلیغ سران سایر ادیان، تحریف و جعل احادیث و ظهور فرقه‌های مختلفی چون غلات، مفوضه، مشبهه، مجسمه و... عصر ایشان را با بحران‌های اعتقادی و فرهنگی روبه‎رو ساخته بود. حضرت در چنین فضایی سعی کرد تا با اصلاح عقاید، باورها و نگرش‌ها و نهادینه‎سازی و فرهنگ‌سازی اجرای اوامر و دوری مردم از نواهی شارع مقدس اسلام، زمینه‌های کمال و سعادت آنان را فراهم کند. نماز یکی از فرایضی است که امام برای اقامۀ صحیح و پالایش آن از خرافات و تحریفات با سیرۀ رفتاری و گفتاری، سعی در فرهنگ‌سازی آن در جامعه داشت. این نگاشت به روش توصیفی‌‎ـ‎تحلیلی، ضمن بررسی فرمایش‎ها و سیرۀ رفتاری حضرت رضا (علیه‌السلام)، روش‌های تربیتی اتخاذ از آن را مدلی جهت فرهنگ‌سازی نماز در جامعه اسلامی می‌داند. نتایج مقاله نشانگر آن است که با کاربست روش‌های تربیتی اسوه‌سازی و اسوه‌مداری، تبشیر و تشویق، انذار و بیم‎دادن، جلب ‌توجه، اعطای ‌بینش، روش غیرمستقیم و... در زندگی می‌توان با تأسّی به امام رضا (علیه‌السلام) نماز را در جامعۀ دینی به‎صورت یک فرهنگ نهادینه کرد.