نگاهی تحلیلی به تصحیح خداشناسی مردم توسط امام رضا(ع)•

Abstract

توجه به روایت‌های رضوی نشان می‌دهد آن حضرت اعتقادهای نادرست مردم دربارۀ خداوند را تصحیح کردند. عامۀ مردم از صفت‌های الهی، تلقی انسان‌وار در ذهن داشتند. از نظر آنان گویی خداوند همانند انسان خشمگین می‌شود یا علم می‌یابد. امام رضا^(ع) با نفی انسان‌‌انگاری از خداوند، صفاتی همچون آمدن، مکر، استهزاء، خدعه، علم و ... را به‌گونه‌ای تفسیر کردند که مستلزم نقص در خداوند نباشد. در کنار این مسئله، در روایت‌های رضوی نوعی روش عمل‌گرایانه در اثبات خداوند قابل مشاهده است. همچنین ایشان مسئلۀ خفا و احتجاب الهی را پاسخ داده و آن‌را ناشی از گناهان انسان دانستند. امروزه در فلسفۀ دین، مباحثی همچون ادلۀ وجود خداوند، زبان دین و خفای الهی از زنده‌ترین مباحث به‌شمار می‌آیند و نظرهای متعددی در خصوص آنها ارائه شده است. این امور نشان می‌دهد توجه به روایت‌های نبوی و ولّی از جمله روایت‌های رضوی می‌تواند زمینه‌ای برای طرح دقیق‌تر باورهای خداشناسی به زبان امروزین فراهم آورد. این مقاله با روشی تحلیلی تلاش می‌کند برخی از موارد را با توجه به روایت‌های رضوی بیان کند.