ارتباط شکل‌های مختلف پتاسیم با خصوصیات فیزیکو شیمیایی و کانی‌شناسی رسی خاک‌های دشت قره باغ در استان فارس

Abstract

<strong>ارتباط نزدیکی بین ‌شکل‌های متفاوت پتاسیم در خاک و خصوصیات فیزیکوشیمیایی و کانی­های رسی خاک وجود دارد. این تحقیق به­منظور بررسی ارتباط بین شکل­های مختلف پتاسیم با خصوصیات فیزیکو شیمیایی و کانی­شناسی خاک‌های دشت قره­ باغ در استان فارس انجام گردید. برای این منظور 11 خاکرخ که دارای بیشترین تنوع بودند انتخاب و آزمایشات فیزیکو شیمیایی و ‌شکل‌های مختلف پتاسیم برای همه افق­ها و کانی­شناسی رسی برای افق سطحی و زیر سطحی خاکرخ­ها انجام گردید. شکل­ها­ی پتاسیم شامل پتاسیم محلول، تبادلی، غیرتبادلی، ساختمانی و کل تعیین شدند. مشاهدات صحرایی و بررسی نتایج آزمایشگاهی نشان داد که خاک‌های مورد مطالعه در شش راسته انتی سولز، اینسپتی­سولز، مالی­سولز، آلفی­سولز، هیستو­سولز و اریدی­سول قرار داشتند. کانی­های عمده­ی شناسایی شده شامل ایلیت، کائولینیت، ورمیکولیت، کلریت، اسمکتیت و پالیگورسکیت بودند. بطور کلی بجز پتاسیم محلول سایر شکل­های پتاسیم با آهک و شن همبستگی منفی و با رس و ظرفیت تبادل کاتیونی همبستگی مثبت داشتند. بیشترین مقدار پتاسیم محلول در منطقه مطالعه (4/42 میلی­گرم در کیلوگرم) در خاک‌های هیستوسول با درصد بالای کربن آلی (7/18 درصد) مشاهده گردید. کمترین مقدار تمام شکل­های پتاسیم در منطقه مورد مطالعه مربوط به خاک‌های انتی سول با بافت سبک (لوم شنی)و آهک بالا ( 5/87 درصد) بود. در این مطالعه، بیشترین پتاسیم تبادلی (6/286 میلی­گرم در کیلوگرم)، ساختمانی (1/6607 میلی­گرم در کیلوگرم) و کل (4/7309 میلی­گرم در کیلوگرم) در خاک‌های آلفی­سول ثبت شد. همچنین، بیشینه پتاسیم غیرتبادلی (70/505 میلی­گرم در کیلوگرم) در خاک‌های اینسپتی­سول دارای خاصیت ورتیک با درصد بالای رس (6/40درصد) و آهک نسبتاً کم (37 درصد) مشاهده گردید. در خاک­های مطالعه شده، کم بودن پتاسیم کل در هیستوسول ها باعث شد که درصد نسبت توزیع پتاسیم محلول، تبادلی و غیرتبادلی به پتاسیم کل بیشترین مقدار باشد.</strong>