تدوین معیارهای اخلاق حرفه‌‏ای برای رسانه ملی بر مبنای آموزه‌‏های اسلامی با تأکید بر کتاب معراج‌‏السعادة

Abstract

یکی از مهم‌ترین وجوه دین اسلام، گرایش‏‌دادن بشر به سمت رعایت اخلاق حسنه است. رسانه دینی اخلاق‌‏گرا رسانه‏‌ای است که با علم به تمامی اقتضائات رسانه‏‌های مدرن، از این ابزار برای ترویج اخلاق در مخاطبان مبتنی‌بر آموزه‌‏های اسلامی استفاده می‌‏کند. اصلی‏‌ترین هدف این پژوهش ضرورت و اهمیت تدوین معیارهای اخلاق حرفه‌‏ای برای رسانه ملی بر مبنای آموزه‏‌های اسلامی است. در اخلاق اسلامی چهار شیوه برای پرداختن به مباحث اخلاقی وجود دارد: عرفانی، فلسفی، روایی و تلفیقی. در این پژوهش «رویکرد تلفیقی» برای پرداختن به مباحث اخلاقی از منظر اسلام برگزیده شده است و این مهم با استفاده از کتاب «معراج‌‏السعادة» نوشته ملااحمد نراقی پی گرفته شده است. روش پژوهش در این مقاله «نظریه زمینه‌‏ای» است. در همین راستا ابتدا معیارهای اخلاقی رسانه ملی از طریق مراجعه به حدود 120 منبع در حوزه‏های مرتبط با اخلاق و رسانه و براساس چهار کارکرد اصلی رسانه یعنی اطلاع‌‏رسانی، آموزشی، ارشادی و سرگرمی استخراج شدند. سپس با طی مراحل سه‌‏گانه کدگذاری باز، محوری و گزینشی و یافتن مفاهیم و مقولات متناسب از این منابع، گزاره‏‌های پژوهش که ارائه‌‏دهندۀ معیارهای اخلاق حرفه‏ای برای رسانه ملی از منظر آموزه‌های اسلام هستند، به دست آمد. براساس نتیجۀ پژوهش، مرکزی‏‌ترین مقوله برای معیارهای اخلاقی رسانه ملی مقوله «عدالت» است و یک رسانۀ اخلاق‏‌گرای اسلامی رسانه‌‏ای است که مخاطبان خود را با سوق‌‏دادن به اعتدال به سمت اخلاق حسنه گرایش می‏‌دهد.