تحلیل فرم و الگوی شبکه زهکشی حوضه رامهرمز با استفاده از مدل رده‌آریه‌ای

Abstract

در این پژوهش با هدف بررسی تعییرات ژئومورفولوژیکی و ارتباط بین فرم‌‌ها و الگوی شبکه آبراهه‌های حوضه رامهرمز، از مدل رده‌آریه‌ای استفاده شده‌است. این مدل، تحلیل مناسب و قوی برای شناسایی تعادل یک حوضه را فراهم می‌کند. حوضه مورد مطالعه جزو حوضه جراحی- زهره در جنوب‌غربی ایران و در محدوده حوضه آبریز خلیج فارس قرار گرفته‌است. در مرحله اول پژوهش با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست سال 2017، نقشه‌های توپوگرافی با مقیاس 1:50000 و DEM منطقه مورد مطالعه، مرز و شبکه‌های آبراهه‌های حوضه استخراج و در نرم‌افزار MapViewer با استفاده از روش هورتون-استرالر رده‌بندی‌شده‌است. داده‌ها پس از برداشت در محیط نرم افزارGlobal mapper20 و ArcGIS10.5 پردازش شده و در نهایت مورد تحلیل قرار گرفتند. مطابق نتایج مدل رده آرایه‌ای، تعداد و درازای آبراهه‌های سمت چپ حوضه نسبت به سمت راست روند افزایشی دارد و طول رده‌های آبراهه‌ها در هیچکدام از رده‌ها با همدیگر تعادل ندارند. با توجه به یافته‌ها و محاسبات مدل، افزایش و کاهش نسبی تغییرات شیب در قسمت‌های مختلف بر الگوی رودخانه تأثیر گذاشته و تغییراتی در سیمای حوضه مطالعاتی ایجاد کرده است. همچنین بی‌نظمی در آبراهه‌های حوضه ناشی از اشکال مختلف فرسایش و فعالیت تکتونیکی می‌باشد که در تکامل حوضه مورد مطالعه دخالت داشته است. فرم آبراهه‌ها در طول زمان دچار تغییرات شده‌اند. این بی‌نظمی‌ها که نوعی ناتعادلی و آشوب در آبراهه‌ها ایجاد نموده، بیانگر این است که آبراهه‌های پهنه پژوهش از الگوی کیاتیک پیروی می‌کند. در واقع با وقوع آستانه، فرم و فرآیندهای ژئومورفیکی آبراهه‌های حوضه تغییر پیدا می‌کنند.