مدل‌سازی مؤلفه‌های مورفومتری دولین‌ها و ارائه شاخص بعد فرکتال در مطالعه گسل‌های مناطق کارستی (مطالعه موردی: مناطق کارستی بین پرآو و شاهو)

Abstract

دولین یکی از لندفرم­های شاخص مناطق کارستی است که در اثر عوامل و فرآیندهای گوناگونی شکل می­گیرد. مطالعه مورفومتریک این عوارض علاوه بر اینکه یک تحلیل کمی از محیط‌های کارستی را فراهم می‌کند، بلکه مقایسه پارامترهای متنوع دولین ها ممکن است منجر به طرح فرضیاتی در مورد نحوه تکامل آن‌ها شود. هدف از این پژوهش تجزیه‌وتحلیل کمّی مؤلفه‌های مورفومتری دولین­ها جهت مدل‌سازی و ارائه شاخص بعد فرکتال گسل­ها برای ارزیابی فعالیت گسل­ها در مناطق کارستی بین پرآو و شاهو است. در این راستا از روش­های ژئومورفومتری، CCLs، شمارش جعبه­ای هاسدورف و تکنیک­های آنالیز رگرسیون استفاده شده است تا امکان تحلیل رگرسیون، مدل­سازی و حل تابع لگاریتمی Number – Size فراهم شود. نتایج آنالیز رگرسیون خطی تک متغیره نشان‌دهنده این است که مؤلفه‌های محیط با قطر بزرگ، قطر کوچک با محیط، قطر بزرگ با مساحت، مساحت با محیط و عمق با مساحت به ترتیب با ضرایب تبیین 93/0، 86/0، 85/0، 83/0 و 668/0 از بیشترین میزان همبستگی معنی‌دار برخوردارند. همچنین حداکثر ارتباط معنی‌داری برای روابط درجه 2 و 3 در سطح معنی‌داری 99/0، بین مؤلفه‌های مساحت و محیط با ضرایب تبیین 940/0 و 945/0 و خطای برآورد 05/0 و 04/0 وجود دارد. نتایج رگرسیون چند متغیره خطی نیز مؤید ارتباط معنی‌دار عمق با پارامترهای شیب، قطر کوچک و مساحت با ضریب تبیین 834/0 و خطای برآورد 85/7 است. تخمین بعد فرکتال در مناطق مورد مطالعه مؤید آن است که منطقه شاهو و پرآو به ترتیب با مقادیر 24/1 و 15/1 دارای بیشینه و کمینه ابعاد فرکتالی گسل‌ها می‌باشند. در واقع ارزیابی میزان فعالیت گسل‌ها به‌وسیله هندسه فرکتال نشان داد که معادله Number – Size و شاخص بعد فرکتال روشی مناسب جهت ارزیابی گسل‌ها در مناطق کارستی می‌باشند.