بررسی تکتونیک فعال حوضه‌ آبریز مارون با استفاده از شاخص‌های ژئومورفیک

Abstract

لندفرم­های ایجاد شده بوسیله فرایندهای تکتونیک توسط علم ژئومورفولوژی تکتونیک مطالعه می­شود؛ به عبارتی، ژئومورفولوژی تکتونیک کاربرد اصول ژئومورفیک در حل مسائل تکتونیک می­باشد. اندازه گیری­های کمی ژئومورفیک با استفاده از نقشه­های توپوگرافی، عکس­های هوایی، تصاویر ماهواره­ای و بازدیدهای میدانی صورت می­گیرد. نتایج حاصل از چندین شاخص برای ارزیابی میزان فعالیت تکتونیکی با همدیگر تلفیق می شوند. در این مقاله به بررسی شاخص های ژئومورفیک در این حوضه پرداخت شد. در این مقاله به منظور محاسبه شاخص­های ژئومورفیک از تصاویر ماهواره­ای، نقشه­های زمین­شناسی، توپوگرافی، بازدیدهای میدانی و اصول هندسه و ریاضی و نرم افزار Arc GIS استفاده شده است. منطقه مورد مطالعه حوضه رودخانه مارون در جنوب غربی ایران و در استان­های کهگیلویه و بویر احمد و خوزستان می­باشد. طول آبراهه 280 کیلومتر می­باشد. شاخص­های مورد استفاده در این مقاله: شاخص گرادیان طول آبراهه (SL)، شاخص تقارن حوضه (AF)، شاخص نسبت پهنای کف دره به ارتفاع (Vf)، شاخص شکل حوضه (B)، شاخص سینوسیته جبهه کوهستان (Smf)، شاخص تراکم زهکشی (P)، شاخص سطوح مثلثی شکل (TF)، شاخص تقارن توپوگرافی معکوس (T)، می­باشد. برای بعضی از این شاخص­ها روابط جدید و برای برخی دیگر نیز فرمول­هایی برای استانداردکردن آنها طراحی شد. در انتهای مقاله به بررسی تئوری خطاهای شاخص­ها پرداخت شد. طبق نتایج بدست آمده از بررسی شاخص ها حوضه رودخانه مارون از نظر نوزمین ساختی و بالاآمدگی فعال می­باشد. زیرحوضه­های بالادست بیشتر از زیرحوضه­های میانی و انتهایی فعال می­باشد تکتونیک منطقه تاثیر بسیار زیادی بر لندفرمها و سکونت­گاهها دارد. این نتایج با داده های حاصل از لرزه نگاری و ژئودینامیک که منطقه را منطقه ای لرزه خیز درنظرگرفته­اند همخوانی دارد.<br />