تعیین مهم‌ترین پارامترهای گرانولومتری سنگفرش بیابان در تفکیک تیپ‌های مختلف دشت سر(مطالعه موردی : خضرآباد)

Abstract

دشت‌سرها یکی از مهم‌ترین واحدهای ژئومرفولوژی در مناطق خشک می‌باشند و تاکنون شاخص‌های مختلفی برای جداسازی تیپ‌های مختلف آن‌ها ارائه شده است. وضعیت سنگ-فرش بیابانی در تیپ‌های مختلف است از ویژگی‌های موثر در جداسازی دشت‌سرها و محافظت خاک سطحی می‌باشد. در این پژوهش سعی شده است تا مهم‌ترین پارامترهای دانه‌بندی سنگ‌فرش بیابان در رابطه با تفکیک تیپ‌های مختلف دشت‌سر مورد بررسی قرارگیرد. تعداد 124 نمونه از سنگ‌فرش‌های مناطق بیابانی در قالب تیپ دشت‌سر لخت، اپانداژ و پوشیده واقع در منطقه خضرآبادیزد نمونه‌برداری و آزمایشات دانه‌بندی بر روی آن‌ها انجام گرفت.روش نمونه‌برداری نیز به صورت تصادفی طبقه‌بندی شده، ابرمکعب لاتین بود. نمونه‌های برداشت‌شده پس از انتقال به آزمایشگاه با استفاده الک‌های استاندارد و روش طبقه‌بندی ونتورث، طبقه-بندی وتوزین شده و منحنی دانه‌بندی آن‌ها ترسیم و همچنین سایر شاخص‌های دانه‌بندی در مورد آن‌ها محاسبه شد (نرم‌افزارGRGraph ). شاخص‌های محاسبه‌شده شامل قطر میانگین، جورشدگی، کج‌شدگی و پخی است. نتایج منحنی دانه‌بندی و محاسبه این شاخص‌ها در تمام 124 نقطه نشان‌داد، شاخص‌های قطر 20%، قطر 25% و قطر 50%، کارایی بیشتری را نسبت به بقیه قطرها در تفکیک تیپ‌های مختلف دشت‌سر بر اساس وضعیت دانه‌بندی سنگ‌فرش از خود نشان می‌دهد. پارامتر‌های قطر 90%، قطر 84% و قطر 95% دارای کارایی کمتری در این زمینه بوده و سایر شاخص‌ها در این زمینه از قابلیت چندانی برخوردار نمی‌باشند. بدین ترتیب چنانچه با احتمال 90 درصد، دامنه تغییر پارامترهای مذکور را بررسی کنیم، برای قطر 20% در دشت‌سر لخت، مقادیر 9/14 تا 9/69 میلیمتر، برای دشت‌سر اپانداژ، مقادیر 7/13 تا 1/58 میلیمتر و برای دشت‌سر پوشیده، 8/0 تا 7/8 میلیمتر، برای قطر 25%، برای دشت‌سر لخت مقادیر 7/13 تا 1/78 میلیمتر، برای دشت‌سر اپانداژ، 14 تا 50 میلیمتر و برای دشت‌سر پوشیده، مقادیر 9/0 تا 7/7 میلیمتر و در نهایت برای قطر 50%، برای دشت‌سر لخت، قطر 7/10 تا 9/45 میلیمتر، برای دشت‌سر اپانداژ، قطر 6/9 تا 5/35 میلیمتر و برای دشت‌سر پوشیده، 8/4 تا 1/1 میلیمتر، انتظار می‌رود.