بررسی تغییرات زمانی خط ساحلی شرق تنگۀ هرمز از طریق تحلیل آماری نیمرخ‎های متساوی‎البعد (ترانسکت)

Abstract

سواحل تحت تأثیر دینامیک خشکی و حرکات آب دریا، همواره در معرض تغییر و تحول قرار دارند و درکل پایدار نیستند. این عوامل همراه پدیده‎های دیگری چون ویژگی‌های زمین‎شناسی، اقلیمی و زیستی، لندفرم‌های متنوعی را در امتداد خطوط ساحلی ایجاد می‎کنند. در این پژوهش تغییرات خط ساحلی و مورفولوژی پیکان‎های ماسه‌ای در ساحل شرقی تنگۀ هرمز در چهار دوره؛ یعنی سال‎های 1977، 1989، 2000 و 2005 اندازه‎گیری شده است. تصاویر ماهواره‎ای ETM، نقشه‎ها، نرم‎افزارها و مدل مفهومی ابزارهای اصلی پژوهش را تشکیل داده‎اند. هدف اصلی، مقایسه تغییرات خط ساحلی مورد بررسی در یک دورۀ بیست‎وهشت‎ ساله از طریق تصاویر ماهواره‎ای، عکس‎های هوایی، مدل ریاضی و سپس کنترل میدانی و درنهایت پیش‎بینی تغییرات درازمدت بوده است. موقعیت‎ها روی تصاویر ماهواره‎ای در نرم‎افزار ArcGIS تطبیق داده و ترسیم شده‎اند. پهنۀ ساحلی مورد مطالعه به سه بازۀ کلی دسته‎بندی و این سه بازه به 65 ترانسکت در فواصل یکنواخت تقسیم شده‎اند. میزان تغییرات در امتداد خط ساحلی با استفاده از روش آماری Unvariate یک‎متغیره، ریشۀ میانگین مربع خطا RMSE (99/0) برای سال 2030 تخمین‎زده شد. نتایج نشان می‎دهد که بیشترین تغییرات در مورفولوژی پیکان‌های ماسه‎ای و در محدودۀ خورها و مصب رودخانه‎ها بوده است. همچنین مقایسۀ زمانی تغییرات نشان می‎دهد که سدهای ساحلی در بخش دلتاهای بیریزک، زنگلی، حیوی و گز، حجیم‎تر بوده و تغییرات وسعت و ابعاد آنها در درجۀ اول، تابع تغییر مسیر دوره‎ای رود‌خانه‌ها در سطح دلتا و سپس راستای امواج غالب است.