ارزیابی مورفولوژی مجرای رودخانۀ لیقوان با روش طبقه‌بندی راسگن

Abstract

در این مقاله به‎منظور تحلیل شرایط گذشته مورفولوژی مجرای رودخانه لیقوان (حدفاصل ایستگاه لیقوان و هروی)، داده‎های مقاطع عرضی رودخانه برای محاسبه پارامترهای مورفولوژیکی مانند نسبت عرض به عمق، شاخص گود افتادگی بستر، مساحت مقطع عرضی در بده لبریز، عرض بده لبریز، حداکثر عمق، عرض دشت سیلابی و شیب سطح آب به نرم‎افزار HEC-RAS معرفی شد و پارامترهای دیگری چون، ضریب انحنا و اندازه متوسط رسوبات بستر، برای طبقه‎بندی سطح II راسگن برای هر بازه به‎کار گرفته شد. نتایج نشان داد که رودخانه از نوع سینوسی بوده و بر اساس طبقه‌بندی راسگن بازه‌های ۲، 6، 20، ۲۱ و ۲۶ از نوع B ، بازه‌های 1، 4، ۵، ۷، ۸، 9، 10، 11، 12،۱۳،۱4،۱۷، 18، 19، 23، ۲۴، 25، 27 و 28 از نوع C، بازه 3،‌ 15 و ۱۶ از نوع E هستند. در بازه نوع B، بستر و ساحل نسبتاً پایدار بوده و سیستم محدودی از ذخیره رسوبی دارند. در نوع C نسبت عرض به عمق بیش از ۱۲ بوده و میزان گودافتادگی بستر متوسط بوده و در زمان رویدادهای بزرگ، سیلاب‌، دشت سیلابی را فرامی‎گیرد. در نوع E نسبت عرض به عمق کم بوده و میزان ضریب انحنا بالاست و این رودخانه‌ها پایدار هستند. در نهایت تعدادی از مجراها به‎خوبی با این طبقه‎بندی سازگار بوده و تعدادی دیگر این قابلیت را نداشته‌اند. بنابراین این روش توانایی پیش‌بینی کمی ژئومورفیکی رودخانه لیقوان را دارد. درنتیجه این نوع طبقه‌بندی مورفولوژیکی از مجرای رودخانه، می‌تواند در توسعه طرح‌های مهندسی و بحث‌های مدیریتی و احیای رودخانه‌ مورد استفاده قرار گیرد.