پهنه‎بندی تحوّل و حسّاسیت کارست با استفاده از مدل رگرسیون خطّی چندمتغیّره در منطقه‎ی کارستی شاهو

Abstract

چکیده فرایند تحوّل کارست، فرایندی پیچیده و متأثّر از متغیّرهای مختلف است. با توجّه به حسّاسیت ذاتی سیستم کارست، امروزه در برنامه‎ریزی‎های مربوط به مناطق کارستی تلاش بر این است که میزان تحوّل و حسّاسیت کارست در چهارچوب مدل یا مدل‎هایی مناسب مورد بررسی قرار گیرد. در این مطالعه منطقه‎ی کارستی شاهو، به‎عنوان منطقه‎ی شاخص کارستی در زاگرس شمال‎غربی برای پهنه‎بندی تحوّل و حسّاسیت کارست با استفاده از مدل رگرسیون خطّی چندمتغیّره مورد بررسی قرار گرفته است. لایه‎های اطلاعاتی و نقشه‎های رستری تهیّه شده در محیط (GIS) شامل سنگ‎شناسی، میزان فاصله از گسل، شیب، ارتفاع و جهت دامنه، به‎عنوان متغیّرهای مستقل (پیشگویی‎کننده) و لایه‎ی اطلاعاتی فروچاله‎ها به‎عنوان متغیّر وابسته، پس از پردازش‎های لازم نرم‎افزاری وارد مدل رگرسیونی چندمتغیّره شده‎اند. نتایج حاصل از معادله‎ی رگرسیونی یا به‎گفته‎ای، نتیجه‎ی حاصل از تأثیر دادن ضرایب رگرسیونی متغیّرها در ماتریس داده‎ها بر اساس روابطی (استعداد وقوع فروچاله‎ها)، به‎صورت طیفی از اعداد مثبت و منفی درآمده است. اعداد مثبت بیانگر وجود شرایط لازم برای توسعه‎ی کارست و اعداد منفی بیانگر نبودن شرایط مناسب برای توسعه‎ی کارست است. دامنه‎ی این طیف عددی، به‎صورت کیفی به پنج کلاس از استعداد بسیار زیاد تا بسیار کم تقسیم شده است و در قالب جدول و نقشه‎ی استعداد توسعه‎ی کارست برای منطقه مطالعاتی ارائه شده است. درنهایت، بر اساس نقشه‎های استعداد توسعه‎ی کارست، نقشه‎ی حسّاسیت کارست در سه کلاس حسّاسیت زیاد، حسّاسیت متوسّط و حسّاسیت کم ارائه شده است. هم‎خوانی بالای نقشه‎ها و نتایج حاصله با واقعیّت منطقه‎ی مورد مطالعه، گویای کارایی و قابلیّت اعتماد مدل است.