سیماهای زمین‌شیمیایی عناصر جزئی و نادر خاکی نهشته بوکسیتی قشلاق، استان گلستان، شمال ایران

Abstract

نهشته بوکسیتی قشلاق در فاصله 110 کیلومتری جنوب خاور شهر گرگان واقع می‌باشد. مطالعات کانی‌شناسی نشان می‌دهند که کائولینیت، هماتیت، گوتیت، بوهمیت، دیاسپور، مسکویت، آناتاز، روتیل، پروسکیت، شاموزیت، کلینوکلر، کلسیت، دولومیت و کوارتز فازهای کانیایی این نهشته می‌باشند. بر اساس مقادیر کمی کانی‌ها ، این نهشته از کانسنگ‌های (1) رس بوکسیتی، (2) بوکسیت رسی، (3) سنگ‌آهن رسی بوکسیتی و (4) سنگ‌آهن بوکسیتی تشکیل شده است. محاسبه فاکتور غنی‌شدگی با فرض پوسته قاره‌ای بالایی (UCC) به عنوان سنگ مادر نشان می‌دهند که عناصری نظیر Rb، Cs و Ba در طی فرآیندهای بوکسیتی‌شدن متحمل تهی‌شدگی شده و عناصری چون Y، Cr، Co، Ni، V و HREE با غنی‌شدگی همراه شده‌اند. عناصری نظیر Sr، Ga، Zr، Hf، Nb، Ta، U، Th و LREE در توسعه نیمرخ هوازده متحمل هر دو فرآیند شستشو و تثبیت گشته‌‌اند. نتایج کانی‌شناسی و زمین‌شیمیایی نشان می‌دهند عواملی نظیر جذب سطحی، روبش توسط اکسیدها و هیدروکسیدهای فلزی، نوسانات سطح سفره‌ آب زیرزمینی، نوع و پایداری کمپلکس‌های حامل فلزات، پایداری کانی‌های حامل اولیه، حضور در فازهای کانیایی مقاوم در برابر هوازدگی و تغییرات در شیمی محلول‌های مسئول هوازدگی نقش برجسته‌ای در توزیع و تحرک عناصر جزئی و نادر خاکی در کانسنگ‌های بوکسیتی ایفا نموده‌اند.