اهمیت اکتشافی و اقتصادی گوسان (کلاهک آهنی) در محدوده‌ معدنی مس- طلای چهارگنبد، سیرجان

Abstract

گوسان‌ها در محدوده‌ معدنی مس- طلای چهارگنبد از وسعت قابل توجهی برخوردارند. کانی‌شناسی گوسان‌های مورد مطالعه شامل کانی‌های هماتیت (Fe₂O₃)، گوتیت (FeO(OH)) و لیمونیت (Fe₂O₃.H₂O) با بافت کلوفرم، کوارتز، کلسیت و کانی‌های رسی می‌باشد. عناصر: 08/1 Ag= ،19/1As=، 12/70Bi=، 11/4Mn=، 37/2Mo=، 51/1Pb=، 7/1Sb= و 71/1Fe= نسبت به سنگ‌های کانه‌زا دارای افزودگی و عناصر 9/0Au= 03/0Cu=، 03/0S=، 04/0Se= و 94/0Zn= دارای کاهیدگی می‌باشند. با بررسی ضرایب همبستگی بین عناصر در گوسان‌های منطقه، چهار گروه از عناصر قابل تفکیک است. گروه اول شامل بیسموت، مس و آنتیموان می‌باشند که با آهن و منگنز همبستگی دارند، همبستگی بین این عناصر احتمالاً ناشی از جذب بیسموت، مس و آنتیموان توسط اکسیدهای آهن و منگنز در گوسان و یا حضور این عناصر در اکسیدها و هیدروکسیدهای آهن می‌باشد. در گروه دوم سرب و نقره می‌باشد که با بیسموت، مس و آنتیموان همبستگی دارند و فاقد ارتباط معنی‌دار با آهن و منگنز می‌باشند. گروه سوم در بر گیرنده‌ آرسنیک، مولیبدن و روی می‌باشد که در محیط اسیدی گوسان نامحلول هستند. گروه چهارم شامل دو عنصر گوگرد و سلنیم است ‌که در کانی‌های سولفیدی‌ و در طی مراحل تشکیل گوسان و در کانی‌های سولفاتی متمرکز می‌شوند. همبستگی عناصری مانند بیسموت و مس ناشی از همراهی و همبستگی آنها در سنگ‌های کانه‌زا و سولفیدی اولیه می‌باشد. در گوسان‌های منطقه، بیسموت با افزودگی 94/3123 نسبت به کلارک بیانگر ارزش اقتصادی بیسموت در گوسان‌های محدوده‌ی معدنی چهارگنبد می‌باشد و عناصر مس و طلا نیز به ترتیب دارای افزودگی 62/12 و 400 برابر نسبت به کلارک می‌باشند. همه‌ عناصر در گوسان‌ها، به ویژه بیسموت می‌تواند به عنوان یک راهنمای اکتشافی مورد ارزیابی قرار گیرد.