کانی‌شناسی گارنت در اسکارن خونی، شمال خاور انارک، استان اصفهان: شواهدی از تکوین یک سامانه گرمابی

Abstract

اسکارن خونی در فاصله 220 کیلومتری شمال خاور اصفهان، در پهنه ساختاری ایران مرکزی قرار دارد که در همبری زبانه‌های کوچکی از توده نفوذی گرانیتوییدی نوع I کالکافی (به‌سن ائوسن بالایی- الیگوسن) با واحد مرمر- دولومیتی لاخ به ‌سن پرکامبرین گسترش یافته است. اسکارن‌سازی متشکل از دو زیرپهنه درون‌اسکارن و برون‎اسکارن است. در این اسکارن‌ها کانه‌زایی گسترده‌ای رخ نداده است. زیرپهنه درون‌اسکارن گسترش محدود (از چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر) داشته و برون‌اسکارن بیشترین گسترش را دارد. درون‌اسکارن با گسترش گارنت‌های خودشکل در زمینه توده نفوذی در مجاورت بخش کربناتی نمود دارد. در مجاورت بلافصل آن، زیرپهنه درون‌اسکارن با تشکیل کانی‌های گارنت و پیروکسن در بخش کربناتی آغاز می‌شود و با گسترش وزوویانیت و فلوگوپیت در فواصل دورتر از محل همبری ادامه می‌یابد. گارنت کانی فراوان موجود در این سامانه اسکارنی است و به شکل‌ها و اندازه‌های گوناگون در این سنگ‌ها دیده می‌شود. در این پژوهش به‌ بررسی الگوی ناحیه‌بندی بلورهای گارنت در زیرپهنه اگزواسکارن، در همبری بلافصل توده نفوذی پرداخته شده است. این گارنت‌ها عمدتاً خودشکل و همسان‌گرد بوده و در مواردی بی‌شکل هستند و یا ناهمسان‌گردی نشان می‌دهند و عمدتاً دارای هسته غنی از گروسولار هستند که به‌ سمت حاشیه، با یک مرز واضح محتوای آندرادیت در آنها افزایش چشمگیری نشان می‌دهد. بررسی‌های صورت گرفته توسط پژوهشگران، جوشش را به‌عنوان عامل اصلی این پدیده مطرح می‌سازد، به این صورت که این پدیده سبب افزایش محتوای آهن و فشار بخشی اکسیژن در مراحل پایانی تکوین این سامانه شده و سرانجام محتوای آندرادیت در محلول جامد گارنت را افزایش داده است.