رنگ خاک و بررسی رابطه آن با سن خاک‌ها در پادگانه‌های حوزه آبخیز طالقان

Abstract

<strong>یکی از ویژگی‌های واضح خاک‌ها رنگ آن می‌باشد که معمولاً ارتباط زیادی با خصوصیات خاک دارد و برای بررسی تکامل خاک و اراضی، توالی‌های زمانی خاک می‌توان مورد استفاده قرار گیرد. به­منظور بررسی رابطه سن و رنگ خاک در پادگانه‌های حوزه‌آبخیز طالقان، پس از مطالعات اولیه و تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی، توپوگرافی و مشخص شدن مرز پادگانه‌ها، در مجموع سیزده پروفیل شاهد در پادگانه‌ها حفر، تشریح و سپس رنگ خاک به روش هلمز کمّی شد. برای آزمایش سن سنجی با روش تهییج حرارتی (گرمالیان)، به منظور نور ندیدن نمونه‌ها‌، نمونه‌برداری در شب انجام و در کیسه‌های مخصوص چند لایه قرار داده شد. سپس در آزمایشگاه، زیر نور قرمز با روش ریز دانه آماده‌ گردید و با روش احیاء و افزایشی اندازه‌گیری شد. در نهایت نیز آزمایش‌های فیزیکوشیمیایی بر روی نمونه‌های خاک صورت گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که سن خاک‌ها ممکن است از 4650 سال تا 100000 سال متغیر باشد. نتایج همچنین نشان داد که با افزایش سن در پادگانه‌های طالقان از بخش پائینی به پادگانه بالایی، درصد کربن آلی و رس خاک در بعضی از خاک‌ها افزایش می‌یابند و بین پادگانه‌های مختلف از نظر درصد رس در سطح 5 درصد، اختلاف معنی‌داری وجود دارد. پادگانه طالقان با اقلیم نیمه‌خشک و فراوانی کربنات کلسیم در پروفیل خاک تحت گذشت زمان، تغییراتی در بافت خود داشته است و افزایش نسبی میزان رس و کربن آلی با افزایش سن از پایین‌ترین پادگانه به بالاترین پادگانه، تأثیر قابل توجهی در میل نمودن رنگ خاک به قرمزی و افزایش امتیاز رنگ خاک داشته است. در نهایت، نتایج نشان داد که بین سن و رنگ خاک با ضریب تبیین 98/0 رابطه وجود داشته است. برای تأیید سن خاک‌ها در پادگانه‌های مذکور روش‌های دیگری نظیر لومینسنس نوری، روش کربن، روش رادیو‌اکتیو و غیره نیز پیشنهاد می‌شود.</strong>