شناسایی و ارزیابی میراث زمین‌شناسی پیرامون سایت میراث جهانی تخت سلیمان به منظور تأسیس ژئوپارک پیشنهادی تخت سلیمان در آذربایجان غربی

Abstract

به کارگیری معیارهای ارزیابی تنوع زمین‌شناختی و معرفی میراث زمین‌شناختی کشورها برای حفاظت از آن میراث ارزشمند و بهره‎برداری پایدار از آنها در قرن بیست و یکم مورد توجه زمین‌شناسان کشورهای پیشرفته قرار گرفته است. حفاظت و بهره‌برداری از میراث زمین‌شناختی یا میراث معدنکاری در قالب معرفی محدوده‌ای ملی یا جهانی به نام ژئوپارک (زمین‎گردشگاه) انجام می‌شود. یک ژئوپارک محدوده‌ای تحت حفاظت است که افزون بر غنای ژئوسایت‌ها، شامل مکان‌های دارای آثار تاریخی، فرهنگی و تنوع طبیعت زنده (اکوسایت‌ها) باشد و با مدیریت کارآمد و آموزش مناسب افراد محلی با جذب گردشگر با محوریت آموزش تنوع- تفریحی مفاهیم زمین‎شناسی و محیط زیست به عموم مردم بتواند با تفسیر مؤثر همه جاذبه‌ها به پر کردن اوقات فراغت گردشگران بپردازد. به‌طوری که این اقدامات بتواند سبب بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی ساکنان محلی و ملی شود. محدوده مطالعاتی پیرامون سایت میراث جهانی تخت سلیمان و شمال باختر کشور است که از نظر تنوع زمین‏شناختی، تنوع زیستی و تنوع تاریخی- فرهنگی بسیار غنی ولی متأسفانه از نظر اقتصادی فقیر است. بنابراین تأسیس یک ژئوپارک در این منطقه می‌تواند سبب اشتغال‎زایی و مهاجرت نکردن روستاییان به شهرها و پویایی اقتصادی کشور شود. در این پژوهش از دو روش مدل ارزیابی میرات زمین‌شناختی، که هر کدام چند معیار و زیرمعیار را در بر می‌گیرد استفاده شده است و بر پایه امتیازهای به دست آمده برای هر مکان میراث زمین‌شناختی و به کارگیری روش‌های درون‌یابی در محیط GIS محدوده ژئوپارک و بهترین مسیرزمین‌گردشگری محدوده استخراج شده است.