تکامل ساختاری اثرفسیل گروه زئوفیکوس در سازند پابده (پالئوسن-الیگوسن)، جنوب خاوری استان ایلام، جنوب باختری ایران

Abstract

در نمونه‌های سطحی از لایه‌های آهکی سازند پابده به سن پالئوسن تا الیگوسن در جنوب‌خاوری استان ایلام، اثر فسیل‌های گوناگونی یافت شدند که به ترتیب فراوانی عبارتند از Thalassinoides، Rhizocorallium، Planolites، Chondrites، cf. Rosselia، Spirophyton و Zoophycos هستند. در میان آن‌ها اثرفسیل‌های گروه زئوفیکوس یعنی Zoophycos و Spirophyton بیش‌ترین فراوانی و گستردگی را دارند. تغییرات ساختاری این گروه امکان گروه‌بندی آن‌ها را در پنج دسته ریخت‌ساختاری (morphotype) فراهم می‌نماید که شامل اثرهای شبه ریزوکورالیومی، زئوفیکوس شاخه‌ای، اسپیروفیتونی، زئوفیکوس با نرمه‌های کوتاه و زئوفیکوس با نرمه‌های بلند است. گسترش این دسته ریخت‌ها در توالی‌های پیمایش شده، تغییرات تکاملی معینی را نشان می‌دهد، به گونه‌ای که در آغاز ساختار شبه ریزوکورالیومی و زئوفیکوس شاخه‌ای، شروع این نوع فعالیت زیستی می‌‌باشد. در ادامه، ساختارهای اسپیروفیتونی در بخش‌های میانی سازند پابده یافت شدند. در پایان، اثرهای گروه زئوفیکوس با نرمه‌های کوتاه و سپس با نرمه‌های بلند گسترش دارند. به نظر می‌رسد جای‌گیری چنین روند ساختاری هم‌راستا با تغییر شرایط از یک محیط آرام به محیطی پرانرژی هم‌خوان بوده است که تا حدودی با تغییرات سنگ شناسی همراه است.