مدل‌سازی اکتشافی کانسارهای فلزی با استفاده از پردازش داده‌های ASTER و OLI برای تهیه نقشه پتانسیل معدنی در منطقه دولت‌آباد اسفندقه، استان کرمان

Abstract

اکتشاف مواد معدنی در منطقه اسفندقه واقع در جنوب خاور استان کرمان به دلیل تنوع کانسارهای فلزی نظیر کانسارهای مس سولفید توده‌ای آتشفشان‌زاد، اسکارن آهن و منگنز آتشفشانی، پیچیدگی خاصی دارد. این تحقیق با هدف ارائه مدل اکتشافی این نوع کانی‌زایی‌ها و تهیه نقشه پتانسیل معدنی با استفاده از داده‌های دورسنجی انجام شد. از تصاویر سنجنده‌های ASTER و OLI و روش‌های پردازش تصویر متنوعی شامل ترکیب رنگی نسبت‌های باندی، تحلیل مؤلفه‌های اصلی و شاخص‌های QI و SI برای شناسایی هاله‌های دگرسانی‌های گرمابی استفاده شد. اعتبارسنجی نتایج از طریق مطالعات صحرایی و بررسی‌های آزمایشگاهی صورت گرفت. دگرسانی‌های آرژیلیک، فیلیک، پروپیلیتیک و کانی‌های اکسید و هیدروکسیدهای آهن از طریق ترکیب رنگی نسبت‌های باندی نظیر (B6)/(B4+B7) در رنگ قرمز، (B5)/(B4+B6) در رنگ سبز و (B8)/(B7+B9) در رنگ آبی سنجنده ASTER بارزسازی شدند. نقشه‌برداری دگرسانی گرمابی‌ نیز با تحلیل مؤلفه اصلی باندهای انتخابی 2، 4، 6 و 7 سنجنده OLI و باندهای 4 تا 9 سنجنده ASTER و نیز مجموعه‌ای مرکب از باندهای 2 و 4 سنجنده OLI به همراه باندهای 4 تا 9 سنجنده ASTER موفقیت‎آمیز بود. باندهای فروسرخ حرارتی ASTER برای محاسبه شاخص‌های QI و SI جهت بارزسازی هاله‌های سیلیسی استفاده شدند. نقشه پتانسیل معدنی منطقه اسفندقه شامل هفت ناحیه مستعد همچون معادن مس سرگزکوه، منگنز حسین‌آباد و سنگ آهن اسفندقه با تلفیق نقشه‌های دگرسانی به روش منطق فازی به دست آمد. نتایج نشان داد با انتخاب مناسب سنجنده‌ها و روش‌های پردازش تصویر می‌توان در مراحل شناسایی و پی‌جویی اقدام به مدل‌سازی اکتشافی و نهایتاً تهیه نقشه پتانسیل معدنی کرد.