ارزیابی فعالیت های نوزمین ساختی منطقه خاوری شهر یزد

Abstract

منطقه مورد مطالعه بخشی از بلوک یزد (<strong>باختری‌ترین زیرپهنه بخش مرکزی ایران‌مرکزی</strong>) بوده که در خاور شهر یزد واقع شده است. وجود دو سیستم گسلی اصلی انار و خرانق به‌ ترتیب به طول تقریبی 100 و 62 کیلومتر و گسل­های فرعی متعدد، نشان­دهنده ظهور پدیده­های مهم زمین­ساختی در این منطقه است. بنابراین، هدف از این پژوهش بررسی وضعیت نوزمین­ساخت در این حوضه با استفاده از شاخص­های ریخت­زمین­ساختی است. برای دستیابی به این هدف از هفت شاخص ریخت­زمین­ساختی انتگرال ارتفاع‌سنجی (HI)، عدم تقارن حوضه‌ی آبریز (AF)، شاخص طول- گرادیان (SL)، شاخص پیچ و خم پیشانی کوهستان (Smf)، شاخص نسبت پهنای کف دره به عمق دره (Vf)، شاخص خمش کانال رودخانه (S) و شاخص شکل حوضه زهکشی (Bs) بهره گرفته شده است. بر اساس شاخص­های ریخت­زمین­ساختی (Active Tectonics indices (Iat)) منطقه مطالعاتی از لحاظ نرخ فعالیت زمین‌ساختی به چهار رده تقسیم می‎شود؛ رده 1 (فعالیت زمین‌ساختی خیلی بالا، 4/7 % در منطقه)، رده 2 (بالا، 74 %)، رده 3 (متوسط، 11 %) و رده 4 (کم، 4/7 %). شاخص­های فعالیت زمین­ساختی و شواهد ریخت‎زمین‎ساختاری، نرخ فعالیت زمین‌ساختی را در منطقه مطالعاتی عمدتأ متوسط تا بالا نشان می­دهند. بر اساس همین شاخص، قسمت شمالی گسل خرانق و قسمت جنوب ­باختری گسل انار میزان فعالیت زمین‌ساختی بالاتری نسبت به سایر قسمت­ها نشان می­دهند.