عوامل موثر بر کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی دشت قره ضیاالدین، استان آذربایجان غربی

Abstract

دشت قره‌ضیاءالدین در شمال‌غرب ایران در استان آذربایجان‌غربی واقع شده است. هدف این مطالعه بررسی عوامل و فرایندهای موثر بر کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی دشت قره‌ضیاءالدین می‌باشد. برای این منظور 20 نمونه از آب زیرزمینی با توزیع مناسب در آبان ماه سال 1395 جمع‌آوری شد و غلظت‌ یون‌های اصلی و نیترات و سیلیس آن‌ها در آزمایشگاه اندازه‌گیری گردید. همچنین مقادیر اسیدیته و هدایت الکتریکی نمونه‌ها در صحرا اندازه‌گیری شدند. در این مطالعه از نمودارهای ترکیبی و هیدروشیمیایی مختلف، شاخص کلروآلکالین، شاخص اشباعیت و مدل‌سازی معکوس به منظور دستیابی به هدف مورد اشاره استفاده گردید. نتایج حاصل از نمودارهای ترکیبی نشان می‌دهد که نفوذ آب شور برگشتی از کشاورزی، تعویض کاتیونی، هوازدگی و انحلال سنگ‌ها و کانی‌ها به ویژه کربنات-ها، سیلیکات‌ها، ژیپس و هالیت و فرایند تبخیر از عوامل موثر بر کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی منطقه می‌باشند. شاخص‌های کلروآلکالین محاسبه شده بیان می‌کنندکه در تمام نمونه‌های آب این شاخص‌ها منفی می‌باشند که نشان‌گر وقوع تعویض یونی معکوس است. نمونه‌های آب نسبت به کانی‌های کربناته وکوارتز حالت فوق‌اشباع دارند در حالی که نسبت به کانی‌های سولفاته و هالیت تحت‌اشباع هستند. نتایج مدل‌سازی‌های ژئوشیمیایی معکوس وقوع فرایندهای هوازدگی و انحلال کانی‌های کربناته، سولفاته و هالیت و تعویض یونی را در بخش-های مختلف آبخوان تائید می‌کنند.