ساخت و بافت، کانی‌شناسی و مطالعه میانبارهای سیال کانسار روی- سرب – باریت کوه‌کلنگه، کمربند فلززایی ملایر- اصفهان، جنوب اراک

Abstract

کانسار روی- سرب- باریت کوه­کلنگه با سنگ میزبان کربناته در توالی آواری- کربناته کرتاسه زیرین حوضه جنوب اراک و در بخش میانی کمربند فلززایی ملایر- اصفهان در حوضه کششی پشت کمانی تشکیل شده است. کانه­زایی به‌صورت هم­روند با لایه‎بندی در بخش بالایی سنگ‌آهک خاکستری اربیتولین‎دار (واحد Kl) در زیر واحد شیل- مارن با میان‎لایه سنگ‎آهک نازک لایه (واحد Ks) به سن آپسین رخ داده است. کانی‌های سولفیدی شامل اسفالریت، گالن و پیریت هستند و فراوان‌ترین کانی غیر سولفیدی باریت است که با کوارتز، کلسیت و دولومیت همراهی می‎شود. ساخت و بافت ماده معدنی به‌صورت برشی، جانشینی، رگه- رگچه­ای، لامینه- پراکنده و باریت توده­ای همراه با سولفید است. دگرسانی‌های سیلیسی­­- کربناتی شدن (کلسیتی- دولومیتی) اصلی­ترین دگرسانی‌های همراه با کانه­زایی به شمار می­روند. میانبارهای سیال مطالعه شده در کانسار را می­توان به دو نوع تقسیم کرد. میانبارهای نوع اول، دوفازی غنی از مایع با شکل‌های کروی و بیضوی و آمیبی، میانگین دمای همگن‎شدگی آنها 8_/206 درجه سانتی‌گراد و میانگین درجه شوری 3_/8 درصد وزنی معادل NaCl و میانبارهای نوع دوم، سه‎‌فازی (دو فاز مایع آب و CO₂ و یک فاز بخار) با شکل‌های کروی و بیضوی، میانگین دمای همگن‎شدگی 8_/234 درجه سانتی‌گراد و میانگین درجه شوری 17_/7 درصد وزنی معادل NaCl هستند. با توجه به نتایج مطالعات صورت گرفته و بر پایه محیط زمین­ساختی، نوع سنگ میزبان، شکل لایه­ای کانسار، ساخت و بافت ماده معدنی، دمای همگن‎شدگی و درجه شوری میانبارهای سیال و رخداد باریت توده­ای، می­توان کانسار کوه­کلنگه را مشابه با کانسارهای روی- سرب- باریت نوع ایرلندی در نظر گرفت.