فعالیت ماگمایی پس از برخورد در منطقه آلموقلاق، باختر ایران

Abstract

باتولیت آلموقلاق در باختر ‌ایران و در پهنه دگرگونه- ماگمایی سنندج- سیرجان جای دارد و شامل سه گروه ‌سنگی گابرودیوریت، کوارتزسینیت و کوارتزمونزونیت (با بیشترین بیرون‌زدگی) است. کوارتزسینیت‌ها و کوارتزمونزونیت‌ها دارای ویژگی‎های متاآلومینی، بیشتر فروئنی، نوع آلکالی تا آلکالی ‌کلسیک، مقادیر بالای Na<strong>₂</strong>O+K<strong>₂</strong>O، Zr، Ce، Ga، Y، Nb، Ta و REE و بی‌هنجاری ‌منفی از عناصر Eu، Sr وTi هستند و ویژگی‌های مرزی گرانیتوییدهای نوع A₁ و A₂ و با تمایل بیشتر به سوی A₂ را نشان می‌دهند. بر پایه نمودار‌های مختلف، گابرودیوریت‌ها ویژگی‌های مرزی گرانیتوییدهای نوع A₂ و I دارند و تمایل آنها بیشتر به سوی نوع I است. الگوی قله‌میخی در نمودار‌های تارعنکبوتی همراه با مقادیر (La/Yb)_CN میان 4/2 تا 1/6 و Ba/La >3 به فعالیت ماگمایی منطقه در محیط کمان آتشفشانی اشاره دارد و ویژگی‌های 1(Ba/Rb)<strong>_CN</strong><، 1 (Ba/Th)<strong>_CN</strong> <و نسبت Th/Ta میان 1 تا 20 نشان می‌دهد که فعالیت کمان آتشفشانی در موقعیت حاشیه‌ی قاره‌ای رخ داده ‌است. توده‌های نفوذی آلموقلاق دارای آمفیبول فراوان و بدون بیوتیت و متعلق به پس از برخورد هستند. همچنین وجود ویژگی‌های همچون ¹⁴³Nd/¹⁴⁴Nd > 0.512638، ε<strong>^t_Nd</strong> >0، ε<strong>^t_Sr</strong> >0، مقادیر بالای Nb و Ta و مقادیر خیلی بالای Zr (ppm589) نشان می‌دهد که پس از برخورد اولیه، یک فرورانش فرعی برای مدت طولانی در منطقه وجود داشته است و ماگماهای باتولیت آلموقلاق یا از گوه‌ گوشته‌ای موجود در بالای پهنه فرورانش و یا از گوشته پیرامون قطعات حاصل از لایه‌لایه‌ای شدن سنگ‎کره به وجود آمده‌اند و سیال‌های پهنه فرورانش، گازهای‌ غنی از هالوژن (از گوشته ژرف) و آلایش پوسته‌ای در تشکیل و پتروژنز آنها دخالت کرده است.