شاخصه‌های عقلانیت شیعی در مواجهه با عقلانیت مدرن در مقایسه با عقلانیتهای اسلامی غیر شیعی

Abstract

هدف: این نوشتار با هدف بررسی توان‌سنجی عقلانیت شیعی در مقایسه با عقلانیتهای اسلامی غیر شیعی در مواجهه با عقلانیت مدرن نگاشته شد. روش: در این نوشتار با تمسّک به روش توصیفی و تحلیلی، مؤلفه‌های عقلانیت مدرن و سه عقلانیت اعتزالی، اشعری و نواعتزالی در اهل سنّت، به علاوۀ عقلانیت شیعی، به عنوان عقلانیت اسلامی بررسی شد. یافته‌ها: بررسی شاخصه‌های عقلانیتهای سه‌گانه، به علاوۀ عقلانیت شیعی نشان داد غلبۀ اشعریت بر جهان اسلام، خلأ عقلانی حادّی را پدید آورد که سبب اقبال نواندیشان مسلمان به عقلانیت مدرن، به عنوان راهکار برون‌رفت از عقب‌ماندگی‌های این جوامع شد؛ در حالی که عقلانیت مدرن با ابتنا بر مادی‌گرایی و نسبیت‌گرایی، در تقابل با عقلانیت اسلامی است. نتیجه گیری: بررسی شاخصه‌های عقلانیت شیعی نشان داد این عقلانیت، واجد توان لازم در برخورد با عقلانیت مدرن است.