زمین‌شیمی و سنگ‌زایی مجموعة آتشفشانی قلیایی-نیمه ‌قلیایی شمال ایران مرکزی: نقش فرایندهای تفریق بلوری و غنی‌شدگی سنگهای اسیدی تا بازی در یک محیط پشت کمان

Abstract

در منطقه جنوب کهریزک، سنگهای آتشفشانی ائوسن در بخش شمالی زون ایران مرکزی رخنمون دارند. این مجموعه شامل سنگهای آذرآواری (توف ‌و ایگنیمبریت‌) و گدازه‌ها (ریولیت، تراکی‌آندزیت، تراکی‌آندزیت بازالتی و بازالت) است. سنگهای آتشفشانی در محدودة مورد مطالعه، شواهد سنگ‌نگاری (زون‌بندی، بافت غربالی و گردشدگی سطح بلور در بلورهای پلاژیوکلاز و پیروکسن) عدم تعادل ماگما هنگام تبلور را نشان می‌دهند. بررسیهای زمین‌شیمیایی نشان می‌دهد که گدازه‌های منطقه در قلمرو نیمه قلیایی و قلیایی قرار می‌گیرند. غنی‌شدگی LREE در مقایسه با HREE و بالا بودن مقدار عناصر ناسازگار LILE نسبت به HFSE همچنین بی‌هنجاری شاخص Nb، Ti و Ta در گدازه‌های منطقه، از نشانه‌های سنگهای مربوط به فرورانش است. گرایش گدازه‌های منطقه به سمت سری‌ قلیایی، به گمان نشانگر یک رژیم کششی مشابه حوضه‌های پشت‌کمان است.