اثرات زیست محیطی معدن‌کاری در منطقه اولنگ استان گلستان (جنوب رامیان)

Abstract

معادن زغال‌سنگ اولنگ در حوضه آبریز قره‌چای در فاصله130 -100 کیلومتری از گرگان و در 20 کیلومتری جنوب رامیان قرار دارند. در مطالعه حاضر اثرات زیست محیطی این معادن در منطقه شامل آلودگی منابع آب و خاک، ناپایداری‌های دامنه‌ها و نیز فرسایش بستر رودخانه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. برای ارزیابی اثر زهاب معادن و آلودگی‌های سطحی، 34 نمونه آب در دو فصل بهار و تابستان از زهاب تونل‌ها و همچنین از بالا دست و پایین دست محل ورودی زهاب به آبراهه‌ها برداشت و تجزیه‌های کیفی انجام شد. نتایج نشان داد که زهاب معادن باعث افزایش شوری و مواد آلی آبراهه‌ها شده اما تغییر قابل توجهی در میزان فلزات سنگین و دیگر پارامترها ایجاد نکرده است. از بین نمونه‌ها بیشترین آلودگی، مربوط به آبراهه‌های مجاور باطله‌های معدنی است. به عبارت دیگر دفن و پوشش نامناسب باطله‌های معدنی با توجه به گستردگی که در منطقه دارند، عامل اصلی آلودگی منابع آب و خاک در این منطقه است. برای ارزیابی اثرات معدن‌کاری بر ناپایداری دامنه‌ها، لغزش‌های منطقه برداشت و به نقشه درآمده و دلایل رخداد آنها بررسی شد. نتایج بررسی‌های به عمل آمده، نشان می‌دهد که فراوانی لغزش‌ها در محدودهای معدنی بیشتر است و عامل انسانی در کنار عوامل ذاتی و طبیعی مانند زمین‌شناسی، اقلیم و آب‌شناسی در رخداد لغزش‌ها نقش داشته است.