بررسی محیط فیزیکوشیمیایی در کانسار مس پورفیری سونگون با استفاده از ویژگی‎های شیمیایی کانی‎ها (شمال خاور تبریز)

Abstract

کانسار مس پورفیری سونگون در130 کیلومتری شمال خاور تبریز، شمال باختر ایران واقع شده است. این کانسار حاوی 796 میلیون تن کانسنگ با عیار متوسط 61/0 درصد وزنی مس، 01/0 درصد مولیبدن، 016/0 گرم در تن طلا، 21/2 گرم در تن نقره، 57/9 گرم در تن بیسموت و رنیم (09/0درصد وزنی مولیبدنیت) است. این پژوهش به‌منظور مطالعه محیط فیزیکوشیمیایی با استفاده از ویژگی‏های کانی<span style="font-family: Times New Roman;">‎</span>های این کانسار انجام شده است. تشکیل این کانسار به فعالیت‌های گرمابی مرتبط با یک استوک گرانودیوریتی و چندین دایک دیوریتی-گرانودیوریتی نسبت داده می شود که در گستره زمانی اولیگوسن تا میوسن در سنگ<span style="font-family: Times New Roman;">‎</span>های رسوبی و آتشفشانی کرتاسه و ائوسن نفوذ کرده‌اند. دگرسانی‌های اصلی مشاهده شده در این توده‏ها از طرف توده به سمت خارج، پتاسیک، فیلیک، آرژیلیک و پروپیلیتیک بوده‌اند که شاخص کانسارهای مس پورفیری نوع حاشیه قاره‎ای هستند. همزمان با تشکیل زون برون‌زاد بسیار ضعیف، یک کلاهک آهنی متشکل از اکسیدها و هیدرواکسیدهای آهن، اکسید مس، مس خالص، سولفات<span style="font-family: Times New Roman;">‎</span>ها، کربنات<span style="font-family: Times New Roman;">‎</span>ها و فسفات<span style="font-family: Times New Roman;">‎</span>های مس در بالاترین بخش کانسار و در امتداد شکستگی‌ها تشکیل شده است. با توجه به نتایج کانی‌شناسی، در دمای 450 درجه سانتی‏گراد و فشار 5/0 کیلوبار (شرایط برآوردی تشکیل کانسنگ در زون پتاسیک)، <span style="font-family: Times New Roman;"> log</span>¦<span style="font-family: Times New Roman;">S₂</span>از 18- تا 24- و <span style="font-family: Times New Roman;">pH</span> میان 5/2 تا 5/7 است. در دمای 350 درجه سانتی‏گراد و فشار 5/0 کیلوبار (شرایط برآوردی تشکیل کانسنگ در زون فیلیک)، <span style="font-family: Times New Roman;">log</span>¦<span style="font-family: Times New Roman;">O₂</span> میان 20- تا 33- و <span style="font-family: Times New Roman;">log</span>¦<span style="font-family: Times New Roman;">S₂</span> میان 6- تا 15- است.