سازوکارهای ساختاری در بروز فوران‌های بازالتی منطقه بیجار، (باختر ایران)

Abstract

در پهنه سنندج- سیرجان بسیاری از سنگ‌های آتشفشانی بازی که گاه به صورت تختگاه‌هایی سنگ‌های کهن‌تر از کواترنری را پوشانده‌اند، با شکل و ریخت گوناگون رخنمون یافته‌اند. بر اساس تاریخچه ژئودینامیکی کوهزاد زاگرس، سنگ‌های مورد مطالعه، سنگ‌های پس از برخورد هستند که در امتداد راستای سامانه‌های کششی در سطح آشکار شده‌اند. رخنمون این سنگ‌ها در سطح از روند شمال باختری- جنوب خاوری پیروی می‌کند. به‌ویژه مجموعه‌های بررسی شده در چارچوب این مقاله با نام‌های ندری، طهمورث و احمدآباد این روند را نشان می‌دهند. از این نگاه در سه جایگاه نامبرده، برداشت‌های صحرایی بر روی سامانه‌های شکستگی انجام شد که نتایج زیر حاصل شده است. گسل‌های برداشت شده از سه جایگاه سنگ‌های بازالتی، ویژگی‌های گوناگونی از نگاه روند جایگاه جریان‌های بازالتی و نیز سن آنها دارند. این گسل‌ها که همگی از نوع گسل‌های کششی (عادی) هستند یا سنی پس از شکل‌گیری بازالت‌ها دارند (جوا‌ن‌ترین گسل‌ها)، یا همزمان با برون‌ریزی بازالت‌ها هستند که همزمان با آخرین مرحله رسوب‌گذاری مارن‌های میوسن پسین است و کهن‌ترین این گسل‌ها دارای سن میوسن پسین و پیش از برون‌ریزی بازالت هستند.