شواهدی جدید از فعالیت ماگمایی پرکامبرین و پالئوزوییک در توده قره‌باغ، شمال باختر ایران

Abstract

مجموعه نفوذی قره‌باغ شامل سنگ‌های مافیکی، دیوریتی و اسیدی، بخشی از پایانی‌ترین پهنه سنندج - سیرجان در شمال باختر ایران و بخشی از کمربند کوهزایی زاگرس است. این مجموعه درون سنگ‌های دگرگونی منسوب به پرکامبرین نفوذ کرده است. سن‌سنجی به روش U-Pb در زیرکن‌های یک نمونه لویکوگرانیتی سن Ma 8/3 ± 6/558 را مشخص کرده است. در هسته برخی دانه‌های زیرکن این نمونه، سن‌های خیلی کهن تا حد Ma2400 اندازه‌گیری شده‌اند. این هسته‌های خیلی کهن، بخش‌های باقی‌مانده از سنگ‌های اولیه هستند. می‌توان چنین دریافت کرد که پی‌سنگ منطقه، کهن‌تر از فعالیت درونی (پلوتونیسم) پرکامبرین است و شاید بتوان آن را همانند پی‌سنگ پان آفریقا در ایران مرکزی دانست. سن‌های به‌دست آمده روی 5 نمونه گابرویی<span style="font-family: Calibri;">Ma</span> 3/1 <span style="font-family: Calibri;">±</span> 0/300 تا <span style="font-family: Calibri;"> </span>Ma3/1 <span style="font-family: Calibri;">±</span> 5/301، 2 نمونه دیوریتی <span style="font-family: Calibri;"> </span>Ma5/1 <span style="font-family: Calibri;">±</span> 7/300 و 1 نمونه مونزوگرانیتی <span style="font-family: Calibri;"> </span>Ma 7/1 <span style="font-family: Calibri;">±</span> 7/300 است. سن 1 نمونه آلکالی‌گرانیت که به صورت آپوفیز درون گابروها وجود دارد Ma 2/2 <span style="font-family: Calibri;">±</span> 4/303 است. این سن‌ها یکسان است و می‌توان چنین دریافت که حاصل از یک رویداد زمین‌شناسی در اواخر پالئوزوییک بوده‌اند. از بررسی داده‌های ژئوشیمی، منشأ گوشته‌ای برای سنگ‌های مافیکی قابل استنباط است<span style="font-family: Calibri;">.</span> ماگمای مافیکی حرارت بسیار بالایی داشته است، به‌گونه‌ای‌که گرمای ناشی از آن سبب ذوب پوسته زیرین و تشکیل ماگمای اسیدی آلکالی‌گرانیتی همزمان با نفوذ آن شده است. این سن‌ها، حضور فعالیت درونی پالئوزوییک بالایی را در شمالی‌ترین بخش پهنه سنندج– سیرجان اثبات می‌کند. می‌توان چنین استنباط کرد که این همان زمان شروع باز شدن نئوتتیس در ایران است. <span style="font-family: Calibri; font-size: medium;"> </span>