پادگانه‌های دریایی کربناتی جزیره قشم، نمادی از تغییرات سطح آب دریای خلیج فارس در کواترنری

Abstract

جزیره قشم، بزرگ‌ترین جزیره خلیج فارس در مجاورت تنگه هرمز قرار داشته و جزئی از واحد رسوبی- ساختاری زاگرس چین‌خورده است. واحد‌های چینه‌نگاری این جزیره، شامل سری هرمز، سازند میشان، سازند آغاجاری و نهشته‌های کواترنری هستند. پادگانه‌های آهکی دریایی بخش مهمی از مجموعه رسوبات منتسب به کواترنری بوده که معرف تغییرات نسبی سطح آب دریای خلیج فارس است. پادگانه‌های یادشده با یک ناپیوستگی زاویه‌دار بر روی نهشته‌های کهن‌تر، به‌ویژه سازند آغاجاری قرار می‌گیرند. این پادگانه‌ها در بخش‌های مختلف یک رمپ درونی، شامل پهنه فراکشندی، پهنه میان‌کشندی، لاگون و سد به جای گذاشته شده‌اند. سن‌سنجی رادیوکربنی پادگانه‌های دریایی جزیره قشم با ارتفاعات مختلف، سن محدوده زمانی پلیستوسن پسین تا هلوسن را نشان داده است. با توجه به تعیین سن صورت گرفته، آهنگ بالاآمدگی جزیره قشم در طول کواترنری در حدود 22/0 میلی‌متر در سال است. بیشتر تغییرات جزیره قشم در اواخر دوره میان یخچالی با مراحل ایزوتوپی 5e و 5c اقیانوس‌ها منطبق بوده است. میزان تغییرات ظاهری سطح آب دریای خلیج فارس 125/0 – میلی‌متر در سال، در طول کواترنری بوده است.