تکامل سیاست همسایگی معاصر چین: روندها، ویژگی‌ها و ابتکارات

Abstract

هرچند چین در حال گسترش نفوذ خود در سراسر جهان است، تمرکز تلاش‌های دیپلماتیک این کشور در مناطق پیرامونی پیچیدۀ آن با عنوان «سیاست همسایگی» دنبال می‌شود. سیاست همسایگی چین از محدودیت‌های جغرافیایی یا عوامل تاریخی، فرهنگی، ژئوپلیتیکی و اقتصادی هم‌پیوند با آن جدا نیست، اما توجه به روندهای تاریخی و نظری شکل‌گیری و تکامل و تداوم سیاست فوق در راهبرد سیاست خارجی این کشور اهمیت دارد. هدف مقاله پیش روی که با رویکردی توصیفی، تحلیلی و تجویزی نگارش شده است، بررسی روند توسعۀ سیاست همسایگی چین، مختصات و ویژگی‌های نوعیِ معاصر آن است و در این راستا، با توجه به پیچیدگی و دشواری‌های پیش روی جمهوری اسلامی ایران در دستیابی به توازن و الگوی مطلوب سیاست خارجی با کشورهای پیرامون، دلالت‌های آن (سیاست همسایگی چین) برای ایران احصا شده است. به نظر می‌رسد سیاست همسایگی چین به‌عنوان یک تمدن بزرگ شرقی، یک کشور سوسیالیستی و یک قدرت درحالِ‌صعود، ویژگی‌های آشکار، منطق توسعه و سازوکار پویای داخلی و بین‌المللی خود را دارد. ترتیبات چندجانبه، دیپلماسی مشارکت و دوجانبه و ابتکار کمربند راه، ابتکارات مهم در اجرای سیاست همسایگی معاصر این کشور به‌شمار می‌آیند.