الگوی چین‎خوردگی و نقش آن در جایگاه ماده معدنی در معادن انجیره- وجین، تیران، باختر اصفهان

Abstract

معادن انجیره- وجین تیران در 60 کیلومتری باختر اصفهان واقع شده‌اند. واحدهای سنگی در این معادن، سن کرتاسه‌ پایینی (بارمین بالایی- آلبین) دارند. این سنگ‌ها در سه معدن با فاصله کم از هم به‌صورت تاقدیس با روند شمال باختر- جنوب خاور به نام‌های وجین‌پایین، وجین‌بالا و انجیره- چکاب قرار دارند که میل محور آنها به سوی جنوب ‌خاور است. چین‌خوردگی واحدهای سنگی در هر سه معدن از الگوی یکسانی پیروی می‌کند که این امر ارتباط ساختاری سه معدن را به خوبی نشان می‌دهد. در بخش جنوب باختر هر سه معدن، تاقدیس‌های فرادیواره‌ای تشکیل شده‌اند که واحدهای کهن‌تر در آن برونزد یافته‌اند. در ترانشه‌های انجیره و چکاب که در موقعیت یال برگشته تاقدیس ایجاد شده است واحدهای کهن رخنمون دارند. در ترانشه وجین‌بالا، شیب لایه‌ها در یال جنوبی زیاد و در برخی از نقاط برگشته است. برداشت ساختاری از این سه معدن روشن ساخت که الگوی چین‌خوردگی در هر سه معدن از مدل (Break thrust fold) پیروی می‌کند. به‌طوری که همه آنها در ساختمان تاقدیسی با یال جنوبی با شیب زیاد یا برگشته قرار دارند. این تاقدیس با محوری با میل º15 به سوی º150N است. با توجه به چگونگی چین‌خوردگی در این مدل، با پیشرفت چین‎خوردگی گسل وارون در یال برگشته به‌وجود می‌آید که در این منطقه در سوی جنوب باختر هر سه معدن، این موضوع مشاهده می‌شود. این سه معدن توسط گسل‌های خاوری- باختری از یکدیگر جدا شده‌ و از همدیگر فاصله پیدا کرده‌اند. در این مطالعه افزون بر ارائه الگوی چین‌خوردگی، ارتباط گسل‌ها و شکستگی‌های موجود در هر سه معدن با استفاده از داده‌های صحرایی و ماهواره‌ای بررسی و برای هر سه معدن معرفی شده است. روند چیره شکستگی‌ها شمال باختر- جنوب خاور موازی صفحه محوری چین‌هاست و امتداد آنها با روند چین‌خوردگی در منطقه همخوانی دارد. مطالعه ساختاری در این سه معدن مشخص ساخت که ماده معدنی در سه موقعیت: 1) موازی لایه‎بندی در موقعیت چینه‌شناسی اولیه، 2) تمرکز در امتداد گسل وارون در یال برگشته تاقدیس و 3) تمرکز در سامانه گسستگی در منطقه قرار دارد.