مرز کامبرین- اردوویسین در کپه‌داغ باختری و البرز خاوری

Abstract

لایه‌های رسوبی مرز کامبرین- اردوویسین در برش کلات، در کپه‍‌داغ باختری، بیشتر متشکل از یک توالی یکنواخت از رسوبات آواری ریزدانه آرژیلیتی با میان‌لایه‌های آهکی صدف‌دار است که در یک محیط فلات قاره یا شلف بیرونی ته‌نشین شده‌اند. در محدوده این مرز، یک توالی کامل از زیست‌زون‌های کنودونتی <em>Cordylodus intermedius</em>،<em>Cordylodus lindstromi </em><em> </em>و <em>Cordylodus</em><em>angulatus</em>دیده می‌شود. اولین ظهور گراپتولیت پلانکتونی <em>Rhabdinopora</em>cf. <em>flabelliformis flabelliformis </em>(Eichwald, 1840)، در بخش بالایی زیست‌زون کنودونتی <em>Cordylodus lindstromi</em>،در رسوبات آرژیلیتی سیاه رنگ موقعیت به نسبت دقیق مرز کامبرین- اردوویسین را در برش کلات آشکار می‌سازد. در البرز خاوری، به دلیل نبود کنودونت و گراپتولیت شاخص در محدوده مرز کامبرین- اردوویسین، تعیین دقیق این مرز ممکن نیست. ردیف رسوبات گذر کامبرین- اردویسین در برش‌های ده‌ملا و سیمه‌کوه از البرز خاوری، از دید سنگ‌شناسی به سه بخش قابل تقسیم است: 1) سنگ‌های آهکی به سن فورونگین که به سمت بالا به رسوبات آواری تبدیل می‌شود؛ 2) ماسه‌سنگ‌های دارای <em>Cruziana</em> مربوط به پایان کامبرین<em>،</em> نشان‌دهنده کمپلکس‌های ساحلی یا پایابی؛ 3) آرژیلیت‌های خاکستری متعلق به ترمادوسین که گویای نواحی ژرف‌تر دور از ساحل هستند. در این ناحیه مرز تقریبی کامبرین- اردوویسین در قاعده زیست‌زون تریلوبیتی <em>Asaphellus inflatus- Dactylocephalus</em> قرار دارد.