بررسی و تحلیل جایگاه علم درکتاب مقدس، قرآن کریم و روایات اسلامی

Abstract

یکی از مهم­ ترین مسائل و چالش­ های مباحث کلام جدید و فلسفه­ ی دین در عصر حاضر وآینده زندگی بشر، چگونگی نسبت علم با دین و نسبت عقل و آزاداندیشی بادین است. این دو، پرسش بنیادین و دیرینه­ ی روزگار ما هستند که بی­شک برای پاسخ به این پرسش­ های بنیادین در قرآن و کتاب مقدس باید از متد درون دینی استفاده کرد؛ نه برون دینی. مروری کوتاه بر تاریخ کلیسا نشان می­دهد یکی از دلایل تقابل کلیسای قرون وسطی با علم و به تبع آن آزاداندیشی، برداشت آباء کلیسا از نصوص دینی است که باصراحت دانایی را نوعی عصیان درمقابل خداوند می­دانند. حال آنکه در قرآن، علم، جایگاه ویژه­ای دارد و سبب خلافت الهی آدم، عنصر علم و دانایی اوست، نه عبادت وی. در قرآن و نصوص دینی، یادگیری علم واجب و دارای ویژگی­هایی است که سایر واجبات آن ویژگی را ندارند. به عبارتی محدودیت­ های دیگر واجبات را ندارد. بر اساس آموزه­ های دینی، علم از جهت نوع، جنسیت، زمان و مکان محدودیتی ندارد. لذا با فهم درست از نصوص دینی، نگاه اسلام نه در تقابل باعلم قرار می­ گیرد نه درتقابل با عقلانیت، و به تبع این دو در تقابل با آزاداندیشی و نواندیشی هم قرار نمی­ گیرد؛ بلکه اسلام همواره مشوق علم، تعقل و تفکر است.