تحلیل بازنمایی معماری در نقاشی‌های چهار دهۀ اخیر افغانستان

Abstract

افغانستان، به دلیل پیشینة درخشانی که در ساخت بناهای معماری، هم از نظر فنی و کارکردی و هم زیبایی‌شناسانه دارد، بسترهای لازم جهت ظهور بازنمایی معماری در نقاشی معاصر را در خود داشته است. از طرف دیگر، دیدگاه خاص مکتب هرات به بازنمایی معماری در نقاشی مانند تبدیل معماری و طبیعت، به مکان عمل و فعل فیگورها و نیز کاربردی‌کردن معماری در نقاشی‌های این مکتب، بر ضرورت بررسی کارکرد‌های بازنمایی معماری در نقاشی معاصر و تداوم این دیدگاه تصویری در عصر حاضر تأکید می‌کند. این پژوهش که با روش توصیفی و تحلیلی با مطالعه و بررسی منابع کتابخانه‌ای، اینترنتی و آرشیوی، انجام شده، در پاسخ به این سؤال که «معماری چه کارکردهای معنایی و زیباشناختی در نقاشی چهار دهة اخیر این کشور یافته است؟» نتایجی را حاصل کرد. یافته‌ها نشان داد که بازنمایی معماری، به اشکال مختلفی در آثار ظهور و بروز دارد. چنان‌که گاه به عنوان محملی برای توصیف مکان‌های حوادث و رویدادها به‌کار می‌رود. گاهی معماری، خود به عنوان الگوی نقاشانه در آثار به صورت طبیعت‌گرایانه و به جهت تأکید بر زیبایی‌شناسی آن تکرار می‌شود. همچنین گاه به صورت امری تاریخ‌نگارانه یا مردم‌نگارانه به عنوان اسنادی تصویری به‌کاررفته و گاهی نیز بر تقابل سنت و مدرنیسم تأکید دارد. نمونه‌های بازنمایی معماری به صورت کوبیستی، سوررئالیستی و یا انتزاعی نیز در آثار دیده می‌شود.