پیشگیری از اختلاس با تاملی در آموزه‌های نهج‌البلاغه

Abstract

جرم اختلاس ازجمله جرائم اقتصادی است که علیرغم تلاش‌های گسترده‌ای که برای پاسخ‌های کیفری از آن به‌عمل‌آمده، از شمار مرتکبان آن نکاسته است. از طرفی، در جامعه امروز پیشگیری‌های غیر کیفری و به‌طور مشخص پیشگیری اجتماعی با پیشرفت علم جرم‌شناسی، جایگاه ممتازی یافته است. در میان آموزه‌های نهج‌البلاغه نیز نکات دقیق و فراوانی دراین‌باره وجود دارد ازجمله اینکه یکی از مؤلفه‌های مهم امام علی(ع) در استخدام پست‌های حکومتی پرهیزگاری و امانت‌داری کارگزارانش بود و سیاست حکومتی ایشان در مورد دست‌اندازی نسبت به بیت‌المال توسط افرادی که آن را در اختیار داشته‌اند، شایان توجه است. به همین منظور، نوشتار حاضر با توسل به فرمان‌ها و توصیه‌های موجود در نهج‌البلاغه درصدد آن است به‌طور مشخص به راهکارهای اجتماعی پیشگیرانه جرم اختلاس در اثرگذاری بر کاهش وقوع این جرم بپردازید. به‌طورکلی نتایج این مقاله در تلاش است آموزه‌های پیشگیرانه جرم‌شناسان را با تطبیق بر کتاب ارزشمند نهج‌البلاغه در حوزه جرم اختلاس به‌طور دسته‌بندی‌شده و روشمند ارائه دهد تا از این رهگذر بتوان از مجریان نظام عدالت کیفری، اجرایی شدن آن را طلب نمود. سوال مهم مقاله این است که آموزه های نهج البلاغه تا چه اندازه منطبق بر رهیافت های جرم شناسی پیشگیرانه است؟ این پژوهش با روش تحلیلی-نظری و با رویکرد کارکردگرایانه، به صورت توصیف و تحلیل مطالب صورت گرفته و از مدل و نظریه سیستمی و مفاهیم آن در ارتباط با پیشگیری از جرایم استفاده شده است. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای-اسنادی است.