اعراب عمان در خلیج فارس طی دورة‌ شاه سلطان حسین صفوی

Abstract

شاهراه­های آبی جهان از گذشته­های دور تاکنون مورد توجه بوده­اند و حکومت­های گوناگون سعی در نفوذ و تسلط بر آن و برقراری ارتباط با کشورهای همجوار مناطق فوق داشته­اند. یکی از این مناطق استراتژیک، خلیج فارس است که همواره مورد توجه حکومت­های منطقه­ای و فرامنطقه­ای بوده است. در دورة صفویه، توجه کشورهای مختلف جهان به این منطقه دو چندان شد. در این دوره، گذشته از توجه حکومت‌های جهانی و کوشش برای نفوذ در آن، قدرت‌های محلی نیز می‌کوشیدند نفوذ و تسلط خود را بر سواحل و بنادر خلیج فارس و همچنین تجارت این منطقه بسط دهند. رقابت بین نظام جهانی و قدرت‌های محلی منطقة خلیج فارس از دورة صفویه آغاز شد. از قدرت‌های محلی، اعراب یعاربه یا اعراب عمان بودند که هم زمان با سال‌های پایانی حکومت صفوی و آگاهی از ضعف درونی حکومت مرکزی در صدد تسلط بر بنادر، سواحل و تجارت این منطقه برآمدند. افزایش قدرت و حضور روزافزون اعراب عمان در خلیج فارس، نه تنها فعالیت‌های تجاری خلیج فارس را کاهش داد، بلکه با اختلال در مسیرهای تجاری جنوب به اصفهان و تأثیر مستقیم و غیرمستقیم آن بر فرآیند مسیر تجارت زمینی ایران با شرق و شمال شرقی، زمینة کاهش و سقوط تجارت دریایی حکومت صفوی را فراهم آورد.