تبیین ابعاد و مؤلفه های بیداری اسلامی و تحلیل جایگاه آن در کتابهای درسی تاریخ دوره دوم متوسطه ایران

Abstract

پ‍ژوه‍ش‌ ح‍اض‍ر با هدف تبیین ابعاد و مؤلفه‌های بیداری اسلامی و تحلیل جایگاه آن در کتاب‌های درسی تاریخ دوره دوم متوسطه ایران صورت پذیرفته است. روش پژوهش توصیفی شامل؛ تحلیل اسنادی و نیز تحلیل محتوا بوده و رویکرد آن نیز کاربردی محسوب می‌گردد. جامعه پژوهشی، شامل دو بخش؛ متون مرتبط با ابعاد و مؤلفه‌های بیداری اسلامی و 4 عنوان کتاب درسی تاریخ دوره دوم متوسطه (تاریخ ایران و جهان 1 و 2، تاریخ معاصر ایران و تاریخ‌شناسی) چاپ شده در سال تحصیلی 95-1394 می باشد که با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعه پژوهشی، از نمونه‌گیری صرف نظر شده و کل جامعه آماری مورد تحلیل واقع شده است. ابزارهای اندازه‌گیری، فرم فیش‌برداری و نیز سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بوده است. داده‌های اسنادی به شیوه کیفی و داده‌های تحلیل محتوی با استفاده از شاخص‌های توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی قرار گرفته‌اند. ع‍م‍ده‌‌ت‍ری‍ن‌ ی‍اف‍ت‍ه‌‌ه‍ای‌ پ‍ژوه‍ش‌ بیانگر آن است که: 1. چارچوب مفهومی بیداری اسلامی را می‌توان بر اساس مدارک و مستندات مرتبط در 3 بُعد و 48 مؤلفه تدوین نمود. 2. در م‍ج‍م‍وع‌ کتاب‌های درسی تاریخ دوره دوم متوسطه 2656 مرتبه به ابعاد و مؤلفه‌های بیداری اسلامی، توجه کرده بودند که میزان فراوانی و درصد آن در کتاب‌های تاریخ ایران و جهان 1 و 2، تاریخ معاصر ایران و تاریخ‌شناسی به ترتیب 357 (4/13 %)، 740 (9/27 %)، 1342 (5/50 %)، 217 (2/8 %) می‌باشد. 3. همچنین در بین ابعاد مورد بررسی بعد شناختی با میزان بار اطلاعاتی 907/0 و ضریب اهمیت 359/0 بیش‌ترین و بعد عملکردی با میزان بار اطلاعاتی 789/0 و ضریب اهمیت 312/0 کم‌ترین توجه را به خود اختصاص داده‌اند.