بررسی عوامل بیولوژیک آسیب‌رسان به آثار موزه‌ای؛ نمونۀ مطالعاتی: آثار کاخ‌موزۀ نیاوران

Abstract

حفاظت پیشگیرانه در موزه‌ها شامل تمامی راهبردهایی است که روند تخریب آثار تاریخی‌فرهنگی را کنترل می‌کند و از آسیب‌رسیدن به آن‌ها جلوگیری می‌کند. قدم اول در این راه شناسایی آفات موزه‌ای است تا بتوان طبق آنْ برنامۀ مدیریت مقابله با آفات را در موزه‌ها به‌کار گرفت.هدف: هدف این پژوهش شناسایی آفاتی است که به کلکسیون‌های کاخ‌موزۀ نیاوران آسیب وارد می‌کنند و توصیۀ روش‌هایی برای پیشگیری از این آفات است.روش/ رویکرد پژوهش: در این پژوهش حشرات سه ساختمان کتاب‌خانه، کوشک احمدشاهی و کاخ صاحب‌قرانیه بررسی شدند. این بررسی به‌روش میدانی-آزمایشگاهی انجام شد. حشرات با استفاده از قلم‌مو و انواع تله‌ها از روی تمام وجوه اجناس موجود در ساختمان‌ها جمع‌آوری شدند. نمونه‌ها پس‌از بررسی در آزمایشگاه، شناسایی شدند.یافته‌ها و نتیجه‌گیری: حشرات کاخ‌موزۀ نیاوران به راسته‌های استطاله‌داران (Thysanura) (حشرات دارای پیوست در انتهای بدن)، سوسک‌های خانوادۀ Dermestidae، Ptinidae، و پروانه‌های بید از خانوادۀ Tineidae تعلق داشتند. برای تدوین برنامۀ مدیریت تلفیقی آفاتْ روش‌های کنونی کنترل آفات در کاخ‌موزۀ نیاوران ارزیابی شد و راهبردهای پیشگیرانه و برنامه‌های پایش ارائه شد؛ به‌گونه‌ای که کاربرد آفت‌کش‌ها آخرین راه‌حل باشد.