بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های هویت در کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه هفتم، هشتم و نهم

Abstract

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های هویت در کتاب درسی مطالعات اجتماعی پایه هفتم، هشتم و نهم بود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده‌ها ترکیبی بود. جامعه آماری در بخش کیفی شامل خبرگان حوزه تعلیم و تربیت بودند که در این پژوهش تعداد 9 نفر تا سطح اشباع نظری در پژوهش مشارکت داشتند؛ در بخش کمی نیز معلمان علوم اجتماعی مناطق مختلف تهران و کتاب اجتماعی پایه هفتم، هشتم و نهم به عنوان واحد تحلیل انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمی نیز تحلیل محتوا بود. روش تحلیل داده‌ها در بخش کیفی کدگذاری نظری برگرفته از روش نظریه‌پردازی داده بنیاد بود. در بخش کمّی با توجه به سؤال‌های پژوهش از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی (تحلیل عاملی تاییدی) استفاده شد. نتایج بخش کیفی نشان داد که مؤلفه‌های جامعه و روابط اجتماعی، خانواده و والدین، وسایل ارتباط‌جمعی، سن، مدرسه، نظام آموزشی، آینده شغلی، شخصیت فرد، معلمان بعنوان مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده هویت شناسایی شدند و در بخش کمی نیز مشاهده شد که کتاب پایه هفتم به مؤلفه‌های جامعه و روابط اجتماعی، خانواده و والدین، وسایل ارتباط‌جمعی، مدرسه، معلمان و آینده شغلی تاکید دارد؛ همچنین کتاب مطالعات اجتماعی پایه هشتم نیز فقط مولفه جامعه و روابط اجتماعی و خانواده و والدین مورد توجه قرار داده است. در ضمن در کتاب علوم اجتماعی پایه نهم به مؤلفه‌های جامعه و روابط اجتماعی، خانواده و والدین، وسایل ارتباط‌جمعی، سن، مدرسه و معلمان تاکید دارد.